Ga naar submenu Ga naar zoekveld

Kerkasiel voor een IS-bruid?

Deel:

Juist wanneer Alain opgelucht is dat hij de betekenis van vergeving enigszins op een rijtje heeft, brengt een gesprek hem weer in verwarring. Alain herontdekt dat het einde zoek is wanneer het over vergeving gaat …

Heb ik weer: mag ik in een mooie kerk in Amsterdam preken over het Onze Vader, krijg ik dat zinnetje over vergeving toegewezen. ‘Vergeef ons onze schulden, zoals ook wij onze schuldenaars vergeven’. Het is precies dat stukje in het gebed van Jezus waar iedereen de meeste moeite mee heeft. Niet in het minst omdat er een voorwaarde lijkt te zijn. God mag mij best vergeven, ja gaarne, maar als dat gebeurt zoals ook ik vergeef dan hoef ik weinig hemelse genade te verwachten.

Om hierover te kunnen preken, heb ik andermans verhalen gebruikt. Zoals het verhaal van Wai Wai in het boek van Janneke Stegeman. Een jonge vrouw die haar vader probeert te vergeven. Ze weet dat Jezus zegt dat je de ander wel zeventig maal zeven keer moet vergeven. Maar, zegt Wai Wai erbij, als ik al die tijd de tel bijhield, héb ik hem die vorige keren dan eigenlijk wel vergeven? Janneke en ik lieten haar woorden horen, tijdens de kerkdienst. Ik vond het pijnlijk en wijs tegelijk.

Klaar met vergeving

In mijn preek koos ik het Bijbelverhaal van Jakob als uitgangspunt. Niet omdat hij zo’n held in vergeving is, maar juist omdat hij dat totaal niet is. Net als ik. Omdat hij wel tien manieren wist om onder vergeving uit te komen. Bijvoorbeeld vechten, of bedriegen, of vluchten, of … Nou ja, je kunt het verhaal teruglezen. Ik kreeg veel complimenten na de dienst. Had er maandenlang tegen aangehikt, maar had het toch maar weer geflikt. Mensen in de kerk begonnen spontaan verhalen te vertellen over vergeving in hun eigen leven, en hun worstelingen ermee.

Eenmaal thuis liet ik de preek aan mijn vriendin lezen en zei ze, na een paar minuten: ‘Zeker een mooi verhaal, en je hebt er weer kundig omheen gedraaid’.

Toen begon de ‘derde helft’; een gesprek thuis op de bank tussen twee mensen die elkaar beter kennen dan de kerkgangers en ik elkaar kenden, die ochtend. Over vergeving. Tijdens die derde helft herontdekte ik iets over vergeving dat volgens mij de kern raakt:

Genade begint daar
waar jij denkt dat genade ophoudt.

Deze geweldige uitspraak ken ik dankzij collega Ronald Lammers. Het is ook precies wat er gebeurde. Ik dacht voor de komende twee jaar weer even klaar te zijn met die vergeving van Jezus. Zo vaak hoef je toch niet over dezelfde tekst te preken. Meende dat ik de genade had getackeld, maar in feite begón ik nu pas aan de echte worsteling met het thema.

Ben je gek

Eerder die week belde de krant om mijn theologische mening op te vragen. Of een Westers ‘wij’ weer kernwapens zou moeten neerzetten als een Russisch ‘zij’ een nucleaire dreiging ging vormen. Wat moet je daarvan zeggen? Volkomen onchristelijk om voor atoomraketten te gaan pleiten. Volkomen stompzinnig om je niet te bewapenen als het waar is dat een andere mogendheid zijn vernietigende vizier op jou gericht heeft.

Of wat dacht je van Shamima Begum (19) die trouwde met een Nederlandse IS-strijder en in het kalifaat ging wonen. Nu IS op z’n gat ligt wil Shamima, die nergens spijt van heeft, graag terug naar Europa. Geen land dat haar nog wil hebben, natuurlijk. Kerkasieltje starten dan maar? Ben je gek, ben je gek. Haar samen met haar kinderen laten wegrotten in een kamp in Syrië? Hmm, dat voelt toch ook weer volkomen onchristelijk.

Enis Odaci beschrijft zijn eigen zoektocht mooi in dit boek over het Onze Vader.

Ik persoonlijk vind geweld jegens kinderen onvergeeflijk – dat is bij mij de grens. Nu de uitdaging: is dat een beginpunt of een eindpunt van mijn spiritualiteit en mijn relatie met God?

In alles wat ik hier naar voren breng over vergeving zit een rode draad: het einde is zoek. Een evangelie in vier woorden.

Genade

What Would Jesus Do? Ik denk aan die bandjes die ik als tiener nooit droeg omdat ze zoiets prekerigs en moreel superieurs uitstraalden. En omdat ik ze lelijk vond. Ook wat dat betreft zijn er grenzen. Maar wat moeten die, als je bedenkt hoeveel genade Jezus van je vraagt, in je polsen schuren totdat je zelf met stigmata loopt.

What Would Jesus Do? Het probleem met christenen zoals ik, is dat ze vaak zo enorm gericht zijn op het bepalen van de antwoorden. Je vraagt je af wat Jezus zou doen, en na wat debatjes op de jeugdvereniging of op de bijbelkring ben je eruit. Je verzint een compromis of een extreme positie en begint aan de volgende bede. ‘Verlos ons van de boze’, dat voelt al beter. Even adempauze.

‘Vergeef ons onze schulden’ wordt door Jezus gekoppeld aan onze ‘eigen genade’ voor anderen (en onszelf?). Deed Jezus dit zodat zelfingenomen predikers als ik erover zouden struikelen, al maanden voor de kerkdienst? En daarna nog een keer, twee uren ná de kerkdienst? En straks natuurlijk weer, daar kun je donder op zeggen, na een verrassende reactie op dit verhaal op Lazarus.

Genade is een nachtelijke worsteling met God, en je kunt niet van elkaar winnen, maar komt er gewond en gezegend uit.

Genade is een rondedans tussen jou en God en je vriend en je vijand, en iedereen staat op elkaars tenen, maar de muziek speelt door.

Genade is waar je niet meer vroom kunt knikken, maar waar je ook niet weg kunt kijken. Het is waar je ‘Ja dág!’ roept naar de hemel, en ontdekt dat irritatie soms de meest oprechte vorm van aanbidding is.

‘Ja dág, zo veelomvattend kan die liefde toch niet zijn. Toch? Toch! Toch?’


afbeelding
afbeelding.

Theoloog, spreker en schrijver Alain Verheij publiceerde in 2018 zijn boek ‘God en ik’, dat uitgeroepen werd tot ‘Theologisch boek van het jaar’. Meer weten van Alain? Bekijk hieronder een uitzending van Café Lazarus waar Alain afgelopen december te gast was.

Zie ook alainverheij.nl.

De weergave van deze video vereist jouw toestemming voor social media cookies.

Toestemmingen aanpassen

Beeld: David Dennis

Geschreven door

Alain Verheij

--:--