Andere religies geen vijanden, maar wat dan? #lazarustour

19 mei 2017 · Leestijd 4 min

Komende maandag trekt onze tour verder naar Zwolle. Deze keer gaat het over religies. Er zijn nog kaarten, jij komt toch ook? Lees je alvast in 3 minuten in…

Wat is de grote vraag voor dit thema?

Hoe ga je als progressieve christen om met andere overtuigingen?

Wat zijn de ‘partijen’ binnen het christendom en wat denken zij?

Zoals alle grote vragen binnen het christendom kun je nogal wat indelingen maken, maar een bekende indeling is die tussen exclusivisme en inclusivisme:

Exclusivisten stellen dat alleen (oprechte) christenen gered worden. Dat betekent in veel gevallen: alleen als je expliciet belijdt dat Jezus Heer is, heb je eeuwig leven. Binnen deze groep is er veel discussie over wat ‘gered’ precies betekent. Gaat dat nu echt over eeuwig leven, of betekent het alleen dat wie christen is, volle toegang tot God heeft in dit huidige leven? Ook over de grens is nog veel discussie. Wat moet je precies doen of denken om erbij te horen? De kritiek op exclusivisten is meestal dat hun visie heel oneerlijk overkomt. Wat kan bijvoorbeeld een hindoe die nooit over Jezus heeft gehoord er nu aan doen dat hij of zij geen christen is? Moet hij of zij daarvoor eeuwig gestraft worden in een hel?

Inclusivisten geloven dat ook veel mensen gered worden die, wellicht zonder het te weten, goed leven. Zij hebben daarvoor diverse argumenten. In de Bijbel zien zij veel mensen buiten Israël die toch bij God horen, en het past veel beter bij een liefdevolle God om iedereen een echte kans te geven. De meeste christenen zijn inclusivist. Dit is de gebruikelijke visie van protestanten, katholieken en orthodoxen. Ook progressieve christenen scharen zich meestal onder de inclusivisten, hoewel er natuurlijk (het zou niet waar zijn) nog tientallen andere mogelijke visies zijn…

Wat zijn de belangrijkste kwesties?

Hoe breed werkt Gods Geest? Werkt hij alleen onder christenen of ook breder? In de Bijbel en in de praktijk zijn veel aanwijzingen dat de Geest zich niet beperkt tot een specifieke groep bevoorrechten maar overal werkzaam kan zijn. Wel zeggen veel theologen dat de Geest toch op een bijzondere manier zich verbindt aan christenen.

Wat kun je leren van andere religies en overtuigingen? Als hindoes, zeg, een prachtige auto kunnen bouwen en een wiskundige ontdekking kunnen doen, waarom zouden ze dan opeens over God geen enkele waarheid kunnen ontdekken? Wie ‘verbiedt’ God dat zich ook te openbare buiten een specifieke religie? Als er waarheid is buiten het christendom, en dat zien we massaal, dan is dat Gods waarheid en kan iedereen er van leren.

Dienen we dezelfde God? Of als het niet om de islam of het Jodendom gaat: welke overeenkomsten hebben we? Er is volgens christenen sowieso maar één God, dus als anderen ook één God dienen, dienen ze dezelfde, maar hebben hooguit een ander beeld van hem. Als je dat beeld als uitgangspunt zou nemen, kom je namelijk in de problemen: dan blijken christenen onderling ook nogal een andere God te dienen, en dat zou een absurde conclusie zijn.

Wat is een gezonde manier van contact zoeken met andere religies? Er is in het christendom een lange traditie van wat ‘dialoog’ is gaan heten: gesprekken met vertegenwoordigers van diverse religies. Het nadeel hiervan is echter dat het meest een elitaire bedoening blijft tussen leiders en welwillende intellectuelen. Zijn er ook methodes die meer ‘indalen’ tot de gewone gelovigen, zodat het meer gemeengoed wordt?

Wat zijn een paar belangrijke denkers die met dit thema bezig zijn geweest?

Internationaal gezien is Karen Armstrong, een ex-non, waarschijnlijk de bekendste ‘uitlegger’ van de visies de monotheïstische godsdiensten, met als doorbraak haar Een geschiedenis van God.

De Dalai Lama is veel bezig geweest met de zogeheten ‘dialoog’ en schreef zelfs een heel boek over Jezus.

En we moeten hier toch ook weer de huidige paus noemen, die zich heel open betoont tegenover andere religies.