Ga naar submenu Ga naar zoekveld

'Het verhaal van de ark van Noach is een oproep om in actie te komen tegen onrecht’

Het Bijbelse verhaal van de ark van Noach vertelt over de gruwelijke dood van massa’s mensen en de enkeling die wordt gered. Toch leest Henk Jan er ook nog wat anders in: een oproep om de aarde te overspoelen met een tsunami van gerechtigheid.

Deel:

Hoe het verhaal van de zondvloed toch elke keer weer in alle kinderbijbels terechtkomt, is mij een raadsel. Natuurlijk zijn dieren die in alle soorten en maten zij aan zij richting een grote houten boot lopen een feest voor iedere illustrator, maar het verhaal zelf…
Gelukkig laten de plaatjes de schreeuwende kinderen niet zien die beseffen dat ze gaan verdrinken. Of de lijken van de talloze mannen en vrouwen die na de zondvloed bezaaid op de drassige grond stille getuige zijn van de ramp die zich net voltrokken heeft. De ark van Noach staat voor de redding van een enkeling, maar ook voor de gruwelijke dood van vele anderen. Gezellig kinderverhaal…

Misschien toch goed dat we wat dieper op de context van dit oerverhaal inzoomen. Theoloog en schrijver Brian McLaren benadrukt in een overdenking van dit bijbelgedeelte dat we niet moeten vergeten dat dit verhaal rondging in een tijd waarin verhalen werden gebruikt om levenslessen door te geven. Verhalen gingen van mond tot mond en werden gaandeweg aangepast. Storytelling werd gebruikt om op zoek te gaan naar de waarheid, om grote levensvragen te beantwoorden en om inzichten door te geven.

Vele zondvloedverhalen

Het is goed te beseffen dat er niet slechts één zondvloedverhaal is. Er zijn er velen. Het verhaal van Noach is een bewerking van een nog ouder, nog gruwelijker verhaal. McLaren haalt een versie aan waar de goden een zondvloed veroorzaakten, omdat ze klaar waren met de luidruchtige mensen die hen uit hun slaap hielden. Nogal een brute reactie op zoiets onbenulligs als te weinig slaap krijgen. Al weet ik uit ervaring dat je hier behoorlijk chagrijnig van kunt worden…

Het Bijbelse verhaal van de zondvloed schetst gelukkig een iets beter beeld van God. Niet slaaptekort, maar een heilige woede om de slechtheid van de mens was reden voor een radicale ingreep. We waren afgedreven van ons doel: liefhebben en creëren. De wereld elke dag een beetje mooier maken.
Feit blijft echter dat de zondvloed een massamoord is. Daarbij komt dat het ook weinig geholpen heeft. Want wij mensen hebben de draad weer direct opgepakt. Creëren werd weer afbreken. Liefde werd haat. Recht werd onrecht. Ook een flinke watersnoodramp bleek dus niet voldoende om ons bij zinnen te brengen. Om ons bij de zin van het leven te krijgen: God liefhebben als geen ander en de ander als onszelf.

Hoe hoger de gebouwen…

Laten we nog even verder lezen voor wat meer context. Na het verhaal van de zondvloed worden we direct meegenomen in het verhaal van de toren van Babel. Een toren die volgens het verhaal werd gebouwd ter eer en glorie van de mens zelf. Zoals ik al zei: we hebben bar weinig van die zondvloed geleerd.
En dan hebben we het nog niet eens over de wijze waarop deze torens werden gebouwd. Net zoals Salomo’s tempel later en de voetbalstadions in Qatar in onze tijd, werden hiervoor slaven ingezet. Hoe hoger de gebouwen, hoe lager de mensheid valt. Ver, ver weg van waartoe wij bestemd zijn. Wat de ziel moest worden van naties, doofde de ziel van de slaven die eraan moesten werken.

Wat was Gods reactie dit nu? Dit keer geen nieuwe dodelijke overstroming – God beloofde dat niet meer te doen en gaf de regenboog als teken. In plaats daarvan werden de mensen uiteengedreven omdat ze elkaar niet langer konden verstaan. Een beduidend minder heftige straf.

Slechts een klein deel profiteert

Volgens McLaren laten deze oude verhalen zien dat onze beschaving is gebouwd door geweld en onderdrukking, waarbij slechts een klein deel van de bevolking profiteert van de verworven rijkdom ten koste van talloze anderen.
Dat is nu niet anders. De paar rijksten der aarde bezitten meer dan miljarden van de armsten. Wij Nederlanders horen onder de rijkste vijf procent van de wereldbevolking. Ten koste van wie?
Terwijl ik dit schrijf, galmt Supertramps Child of vision uit mijn speakers. Alsof het zo moet zijn. Een hartenkreet om positief verschil te maken. Om te doen waarom we bestaan. Visie te hebben op een leven waarin we creëren, in plaats van afbreken.

Child of vision
Won’t you listen?

Hoe kan het toch dat wij al van jongs af aan de verhalen van de ark van Noach lezen en er onze lessen niet uit trekken?

I thought I saw a rainbow.
I guess it wasn’t you.

Tsunami van gerechtigheid

Noachs regenboog van hoop, een belofte dat er geen zondvloed meer zou plaatsvinden. Misschien is het tijd om daar nog iets aan toe te voegen. Om de regenboog te zien als een teken van een God die zich kwaad maakt om onrecht. Waarmee hij belooft om kwaad niet met kwaad te vergelden, maar zich laat zien als liefde en gerechtigheid.

Een teken waardoor we ons kunnen laten inspireren, dat ons aanvuurt om in actie te komen als we onrecht zien. Zodat de aarde inderdaad niet meer overstroomt door verwoestend water, maar door een tsunami van gerechtigheid. Doordat mensen om elkaar geven en aan elkaar geven. Mensen die mensen zijn zoals we door God bedoeld zijn.

Afbeelding: Ria Sopala via Pixabay

Geschreven door

Henk Jan Kamsteeg

--:--