Ga naar submenu Ga naar zoekveld

De Bijbel is geen tsjakka-boek: die dagelijkse Bijbelteksten moeten we niet willen…

Het is fijn als je een Bijbeltekst leest die voor jou geschreven lijkt en waar je kracht uit put. Maar, zegt Alain, als je alleen maar op die manier in de Bijbel leest, is het alsof je fastfood eet: als je menu uit niets anders bestaat, raak je opgeblazen en ondervoed.

Deel:

Het is mooi dat we tegenwoordig Bijbel-apps hebben. Miljoenen mensen voelen elke dag hun smartphone even trillen in hun broekzak, halen hem tevoorschijn, en zien de Tekst van de Dag op hun scherm verschijnen. Compleet met een deelfunctie, zodat we de inspiratie die we zojuist gratis en voor niets verkregen, ook aan familieleden konden doorsturen. Je stuurt ‘Maak je geen zorgen over wat dan ook’ naar je tante die bang is voor het coronavaccin. Je appt ‘Vrees niet, want Ik ben met u’ naar je broer wiens AirBnB’s allemaal leegstaan. Je geeft ‘Wees niet bang, laat je niet ontmoedigen’ door aan je medestudent die niet goed genoeg voor haar toets heeft kunnen leren.

De teksten die ik citeerde waren de drie populairste Bijbelteksten van de afgelopen vier jaar in YouVersion (een app met honderden miljoenen gebruikers). Deze werden het vaakst gemarkeerd, opgeslagen en doorgestuurd. Ze klinken alle drie precies hetzelfde, en dat is geen toeval: mensen houden nu eenmaal van een beetje bevestiging, troost en geborgenheid. U vraagt, wij draaien. Sinds een tijdje kun je jouw persoonlijke Google of Amazon-assistent gewoon vragen om een Bijbeltekst die bij je huidige mood past. Hee Alexa, ik ben verdrietig en wil een troostrijk versje horen van YouVersion. Geen probleem, komt eraan Alain!

Bijbels endorfineshotje

Deze manier van Bijbellezen heeft natuurlijk een paar problemen. Het eerste is dat de Bijbel een inwisselbaar en vlak boek dreigt te worden. Elke dag een hapklaar brokje met een variant op ‘Ach Margrietje, de rozen zullen bloeien’, dat wordt sleets en verveelt binnen de kortste keren. Bovendien hoef je er niet voor naar de Bijbel toe, want op Instagram staan zeven miljoen coaches klaar om jou je dagelijkse peptalk te geven. Het lijkt me voor niemand goed als God elke ochtend met hen zou moeten concurreren om jouw endorfineshotje. Wat mij betreft haal je het bij hen en zet je de Bijbel niet in als sussende buikspreekpop.

Dat is namelijk het tweede probleem: de Bijbel is toch helemaal niet zo’n tsjakka-boek? Ik ken eigenlijk geen enkel boek dat zo vol met vermaningen, verwijten en berispingen staat. De profeten wilden dat hun volk niet vroom was, maar rechtvaardig. Jezus en zijn prekende familieleden Johannes en Jakobus riepen vaker ‘Wee u’ dan ‘Wees niet bang’. Als God op bladzijde 1 het licht aandoet in een donkere warboel, komt er van alles aan het licht en wordt het duidelijk dat er veel opruimwerk moet gebeuren. Ook door ons, want het duister is nog altijd niet van de wereld en uit onszelf verdwenen. Het evangelie is er voor wakkere mensen, het wiegt je niet in een weeïge slaap.

Fantastisch om je te verdiepen

Ten derde mis je een kans om die fascinerende Bijbelschrijvers te leren kennen. Tussen de drie teksten die ik in de eerste alinea citeerde, zit een verschil in context van meer dan duizend jaar. Er is er een gericht aan de Filippenzen, vroege christenen die in contact staan met de apostel Paulus rond het jaar 60. Er is er een gericht aan Jozua, de warlord die niet alleen het Beloofde Land moet innemen, maar ook de plek van zijn illustere voorganger Mozes. Ga er maar aan staan. De andere tekst komt uit het ‘troostboek’ van Jesaja dat volgt op 39 hoofdstukken vol grotendeels ellendige berichten. Die troost is meer dan welkom op dat moment.

Het is fantastisch om je te verdiepen in Paulus en zijn gemeenten, of in Jesaja en zijn context, of in Mozes en Jozua, maar trek ze uit hun verband in je app, dagelijkse e-mail, dagboekje, en er blijft niets van hen over. Dat is toch zonde? Het is zielig voor degenen die zo hun best hebben gedaan om die heilige boeken tot stand te laten komen, het is zielig voor de God wiens karakter een stuk rijker is dan de gebakken lucht die nu als viraldoor het internet schiet en het is echt ook zielig voor de Bijbellezer zelf. Je mist zoveel als je de tijd niet neemt om te kauwen op zo’n tekst, om te pluizen, om eens een heel hoofdstuk te lezen in plaats van anderhalve zin.

Bijbellezen is geen productiviteitsdingetje

Hoe moet het dan? Laat allereerst de dwang varen. Het hóeft niet elke dag, Bijbellezen is geen productiviteitsdingetje dat in een dagelijks ritme moet worden gestampt. Beter kun je proberen om, eigenlijk precies zoals je lokale voorganger dat doet, elke week een, twee, drie, of vier teksten te pakken en er een paar dagen op te blijven kauwen. Eventueel simpelweg op Wikipedia wat achtergrondinformatie beginnen te zoeken, dat werkt al prima. Er is een oecumenisch leesrooster dat elke week vier lezingen geeft. Neem ze tot je op zaterdag, zondag of maandag en keer erbij terug op momenten verderop in de week. Lees en luister Rikko die ons door een dagelijks rooster meeneemt, maar zich er niet gemakkelijk vanaf maakt. Misschien werkt het echter ook voor jou om korte passages uit Psalmen of andere Bijbelboeken te nemen, en daar een uur stil op te mediteren.

Ook voor Bijbellezen geldt immers de analogie met fastfood. Al die oneliners zijn lekker, troostrijk en ze kosten weinig tijd en moeite. Iedereen zwicht er af en toe voor, maar als je hele menu uit niets anders bestaat voel je je opgeblazen en blijf je toch ondervoed. Gooi die Thuisbezorgdbijbel van je telefoon af en ontwikkel je tot een fijnproever!

Geschreven door

Alain Verheij

--:--