Ga naar submenu Ga naar zoekveld

Doe wat je moet doen, maar verwacht er niets van

Deel:

Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.

Doe wat je moet doen, maar verwacht er niets van

Ik staar naar de sterren en prevel mijn eigen gebedje. Een moment van dank voor gesprekken van gisteravond, voor een dag waarop ik even niet naar hot en her hoef te rennen en zo meer. Dan zie ik dat op tafel een krant open ligt met een interview met Claartje Kruijff, een dominee die ik zeer waardeer. Onder op de pagina staat in grote letters een quote van haar. ‘In onze tijd ligt de nadruk sterk op autonomie en zelfredzaamheid. Je moet zelf alles voor elkaar boksen. Maar dat is volgens mij juist niet de essentie.’ Een pracht van een zin die ik helemaal kan volgen.
Ik blijf even staren naar het ‘volgens mij’. Er zit een zachtheid in deze stellingname. Het is een ‘volgens mij’. In de formulering van de stelling kiest ze al de weg van het samen. Er klinkt een uitnodiging in door: dit denk ik, wat denk jij. Het lijkt wel alsof de stelling zonder dat ‘volgens mij’ zichzelf weer zou tegenspreken. Ze zou dan een waarheid gevonden hebben, iets autonooms en zelfredzaams in een stoere uitspraak. Nu is het een overtuiging, maar één met een uitnodiging. Dit is waar, volgens mij. En wat denk jij?

Ik hou van autonomie. Sterker nog, het is waar ik zo graag met de PopUpKerk naar op weg wil. Maar dat is een andere autonomie dan de autonomie die ons uit de cultuur tegemoet waait. Ik zoek de autonomie, de zelfstandigheid en het zelf denken en weten, waarbij je dwars op de cultuur durft te zeggen hoe hard je de ander nodig hebt. De autonomie van Claartje om vanuit het zakenleven dominee te worden en de gedreven kwetsbaarheid waarmee ze dat doet. Die autonomie, die niet de kille ik-regel-het-zelf-wel autonomie is van een wereld die gelooft dat als je niet voor jezelf zorgt niemand anders dat doet. Die zin – als je niet voor jezelf zorgt doet niemand dat – staat misschien wel het meest haaks op christelijk geloven.

Ik blijf haken aan de autonomie en zelfredzaamheid omdat ze een hedendaagse vertaling lijken te zijn van dat wat Paulus bekritiseert. En Jezus van Nazareth. Al ziet dat er heel anders uit. Als Jezus aan tafel gaat vandaag, bij een religieuze leider, laat hij de rituele wassing zitten. Hij gaat gewoon. Hij, de gastheer, stond er verwonderd over, dat Jezus niet eerst voor de maaltijd de wassingen verricht had. Maar de Heer sprak tot hem: ‘En gij dan, Farizeeer, gij maakt wel de buitenkant van beker en schotel schoon, maar van binnen zijt ge vol van roof en slechtheid. Dwazen! Heeft Hij die de buitenkant maakte ook niet de binnenkant gemaakt? Geeft liever wat erin is als aalmoes; dan is voor u alles rein.’

Als het een poging is om vergeetachtigheid of slordigheid recht te praten en niet toe te geven dat hij iets is vergeten door de aanval te kiezen en de ander op z’n nummer te zetten, dan is Jezus erin geslaagd. Het stukje heeft zelfs de Bijbel gehaald. Het ding is dat dit stukje niet op zichzelf staat. En dat Jezus vaker de theatrale benadering kiest. Hij doet een handeling die een vraagt oproept om vervolgens zijn punt erbij te maken. Misschien de wijze van de rabbi’s, in elk geval die van Jezus.

Je veilig voelen bij de rituele wassing. Een op zichzelf staande handeling die iedereen kan doen die dat wil. Je bent niet afhankelijk van iemand, je hoeft er je huis niet voor uit, je zit aan niemand vast. Je hoeft alleen maar je handen te wassen en je voelt je beter over jezelf.

Het is net yoga. Wat superfijn is overigens. Je betaalt, je hoeft met niemand te praten, je voelt je lekkerder achteraf, no strings attached. Als je écht de spanning van binnen aan zou moeten, in gesprek met degenen die teveel van je vragen, die je hebben laten vallen, die … Wat er dan ook speelt … Dat zou een stuk lastiger zijn. Dan liever yoga. Of een rituele wassing. Dat kan ik tenminste zelf doen.

Paulus noemt het slavernij. Het lijkt zo vrij al die autonomie. Het zelf doen. Maar het is slavernij. Vecht ervoor, zegt hij, om niet opnieuw een slavenjuk opgelegd te krijgen. Dat je niet opnieuw alle regeltjes moet volgen waarvan men zegt dat je die moet volgen om gelukkig te worden. Of om een goed mens te zijn.

Er is iets anders nodig. En dan kun je best je bekers schoonmaken voor de maaltijd of je handen wassen en naar yoga of elke ochtend vroeg op staan, maar het hoeft niet. Dat andere wat nodig is, dat is het lastige, inter-relationele, onvoorspelbare en verwarrende werk van liefhebben. Doe dat en je bent veilig, en heilig en gezond en alles wat je wilt bereiken met die rituelen of die eisen die je aan jezelf stelt. En liefhebben kan niet op je eilandje, dan moet je gaan zwemmen en risico’s lopen en je verbinden aan anderen. Het is niet anders.

Dat je autonoom bent en zelfredzaam zou zijn, onafhankelijk – zit daar niet het verlangen uiteindelijk onder dat je thuis bent, dat je niet zoveel nodig hebt, dat het goed is? Volgens de christelijke traditie is de enige weg om dat te vinden is om dat gevoel, dat thuis zijn, aan de ander te geven. Dan zal het je heus ook zelf geschonken worden, eens.

Hier vind je drie tekstgedeeltes die Rikko vanochtend las.


afbeelding
afbeelding.

Deze rubriek heeft een eigen boek: Lazarus staat op. Daarin zijn de 25 mooiste ochtendgedachtes van de afgelopen tijd gebundeld en geïllustreerd door Joanne Zwart.

Lazarus staat op | Rikko Voorberg | Vuurbaak | ISBN 9789460050404 | € 17,95

Geschreven door

Rikko Voorberg

--:--