Genderqueer & christen: ‘Ik pas niet in de hokjes die we gebouwd hebben’

Het was zinderend heet op ons betegelde schoolplein toen we naar buiten renden voor de pauze. De meiden vielen in groepjes uiteen en de jongens stormden naar de doeltjes om te voetballen,  alwaar ze al snel hun shirts uittrokken. Ook mijn shirt plakte aan mijn rug en verliet logischerwijs mijn kleine witte bovenlijf. De juf wenkte me: of ik even mijn shirt weer aan wilde trekken. Dit kon niet als meisje, dat mocht niet.

Ik voelde me boos, maar meer nog, ik schaamde me dat ik iets niet had begrepen wat blijkbaar heel duidelijk was. Ik schaamde me voor mijn lichaam. In tegenstelling tot die van mijn vriendjes moest het worden verborgen. In groep vijf kon ik nog in blote bast met mijn klasgenoten meedoen, in groep zes was er iets veranderd en ik weet vrij zeker dat dat niet mijn lichaam zelf was, want dat zou nog jaren duren. Ik werd me ervan bewust dat er een verschil was tussen jongens en meisjes en wat ze wel en niet konden en mochten doen. Maar voor mij was het alsof ik Russisch hoorde.

Leren spreken

Gender is als een taal die ik heb léren spreken, bijvoorbeeld door dit soort incidenten. Dat leg ik vaak uit wanneer ik een gastles geef aan social workers over gender en seksuele diversiteit. Ik heb geléérd wat het betekent om jongen of meisje te zijn, wat je moet doen, hoe je je moet gedragen en hoe dat eruit ziet. Het is immers de taal die de wereld om mij heen spreekt, maar het voelt niet als natuurlijk voor mij.

Een aantal jaar geleden vertelde ik mijn vrienden en mijn ouders dat ik op vrouwen val. De terminologie die ik daarvoor wilde gebruiken, was zoeken. Want wat betekent dat dan precies, dat je 'op vrouwen valt'? Wat is een vrouw? Wat is vrouw-zijn? Hoe voelt dat? (Tevens mijn favoriete vraag voor feestjes en partijen.) Was ik nu dan nu een lesbiënne? Een vrouw die op vrouwen valt? Dat voelde ontzettend beperkend, niet alleen tegenover degenen die ik lief zou hebben, maar ook voor mijzelf.

Als vanzelf neigde ik al snel naar ‘queer’ - oorspronkelijk een geuzennaam voor iedereen die ‘vreemd’ is - want zowel ik als mijn liefde zijn onconventioneel. Ik pas niet in de hokjes die we gebouwd hebben, zeker niet binnen de christelijke Spreuken-31-vrouwen- en de vierde-musketier-mannen-hokjes.

Het wringt met hoe ik mezelf zie

Zo gebruikte ik al een tijdje de term ‘queer’ toen een vriendin mij vroeg welke voornaamwoorden (zij, j/hij, /die, hen) ze het beste voor mij kon gebruiken. Een geweldige vraag, die laat zien: ik wil jou erkennen zoals jij bent.
Tegelijk maakte het me bewust van mijn relatie tot de wereld om mij heen, een wereld die mij voor het gemak indeelt bij ‘vrouw’. In zekere zin is dat veilig, alleen al omdat ik niet zomaar in elkaar geslagen word omdat ik er té queer uitzie. Aan de andere kant maakt het me onzeker als iemand me ‘mevrouw’ noemt of me onder ‘de dames’ schaart, omdat het beeld dat zij zien en mij voorhouden, wringt met hoe ik mijzelf zie.

Mensen om me heen zien heupen, de borstkas die ik niet altijd even plat krijg en de zachte kaaklijn die, afgezien van wat dons, glad blijft. Vrouw. Mijn stem die omhoog gaat als ik enthousiast ben, brengt wie ik zeg dat ik ben in diskrediet. Soms herken ik in mijzelf een gevoel van onbehagen, enige genderdysforie, maar dat heeft vaak meer met de associaties van de wereld om mij heen te maken dan met mijn eigen gender en lichaam. Want, wat kan ik doen? Ik zou mijn haar kort kunnen knippen, maar die bos krullen - waarom mijn omgeving me benijdt - past bij mij. Het is hoe ik geschapen ben en mijn enthousiasme zie ik als een geschenk van God. Dat een hoge stem en lang haar gezien worden als vrouwelijk lijkt me niet bedacht door onze Maker. Wat wij zien als traditioneel vrouwelijk en traditioneel mannelijk is vooral door ons bedacht. Geen voetnoot in het scheppingsverhaal wijst erop dat Eva standaard met een starterspack Gilette Venus kwam en Adam vanzelf, tot ergernis van Eva, onsmakelijk kon boeren op zijn tijd.

Zoals God me bedoeld heeft

Hoe meer ik keuzes maak over mijn lichaam die ík passend vind en hoe minder ik dat doe om de aannames van mensen te compenseren, hoe meer ik het gevoel heb dat ik ben zoals God mij bedoeld heeft. Hoe meer trots ik ook voel naar mijn lichaam toe en geniet van hoe het spieren vormt, hoe het mij draagt, hoe het knuffelt. Ik voel de liefde van mijn Maker, die mij volledig kent en erkent.

Misschien kies ik ooit voor een borstoperatie, misschien scheer ik me kaal, misschien doe ik weer eens hakken aan, maar bovenal wordt het een keuze die bij mij past: niet mannelijk, niet vrouwelijk, gewoon mij. Schaamte is slechts aangeleerd, zoals genderrollen zijn aangeleerd, zoals we elkaar leren wat wel en vooral wat niet door de beugel kan. Gods liefde en trots daarentegen zijn me gegeven.