Hoe ik God ontmoet tijdens het schoonmaken van mijn wc

Jonge ouders met twee kinderen en een bijna fulltimebanen: in mijn omgeving betekent dat bijna automatisch dat je voor de wekelijkse poetsbeurt een schoonmaker inhuurt. Vriendinnen zijn zo blij sinds ze de stap genomen hebben. Het kost dan wel wat, maar het geeft zoveel meer rust, extra tijd met de kinderen én – niet onbelangrijk – minder gekibbel met hun geliefde. Twee uur poetshulp in de week voor pakweg 100 euro per maand: ze hebben het er graag voor over.

Ik heb me altijd verzet tegen het idee een schoonmaker in te huren, maar waarom eigenlijk? Waar ik voor het plakken van mijn band zonder problemen de fietsenmaker laat voorrijden (ja, die van ons is mobiel), heb ik nooit overwogen het schoonmaken uit te besteden. Thuiskomen in een schoon huis is toch heerlijk en als je het geld hebt, waarom niet?

Ruimte in mijn hoofd en hart

Als scholier en student was ik vijf jaar lang de vaste schoonmaker van een klein bedrijfspand en zo ontdekte ik de meditatieve kant van het schoonmaken. In die acht uurtjes in de week dat ik met mijn handen in het sop stond, ontstond de ruimte in mijn hoofd om alles weer op een rij te krijgen. En met dat opgeruimde hoofd kwam er ruimte in mijn hart. Door de licht fysieke inspanning - met als resultaat stralende wc-potten, lege afvalbakken en opgeruimde bureaus - kreeg ik de mogelijkheid om weer dichter in contact te komen met wat er werkelijk in mij leefde.

De beste ideeën kwamen op tijdens het schoonmaken en niet zelden ontspon zich tijdens het stofzuigen en dweilen een innerlijk gesprek met God. Terwijl ik al schrobbend het lege pand rondging, had ik nooit het gevoel alleen te zijn. En ook nu nog zijn de momenten dat ik in mijn eentje thuis schoonmaak de meest stille momenten, waarin mijn innerlijk de ruimte krijgt om te spreken.

Ik herken wat Tish Warren daarover schrijft in haar boek Liturgie van het alledaagse. ‘In een cultuur die smacht naar het grote, het vermaak, het dramatische (…) is het nodig om een leven te ontwikkelen met ruimte voor stilte en herhaling, om een geloofsleven te onderhouden.’ (p31). Juist het saaie, herhalende van de schoonmaak maakt dat die mogelijkheid ontstaat. 

Stille getuigen

Het poetsen van mijn eigen huis geeft me ook een kans om me te verbinden met de plek waar ik woon. Natuurlijk sta ik zuchtend de gang te zuigen, nadat mijn kinderen hun zandlaarzen achteloos hebben uitgeschopt. Maar het zijn ook de stille getuigen van ons mooie leven, die ik stuk voor stuk langsga op mijn ronde door het huis. Terwijl ik de glazen van de deur poets, denk ik aan mijn zoon die daar met z’n handen tegen de ruit gekke bekken staat te trekken. Elk hoekje of gaatje van mijn huis ken ik inmiddels en ik voel me verantwoordelijk er goed voor te zorgen. Afbladderend verfwerk, een buts in het raam, een barst in een tegel: had ik het gezien, als ik het niet zelf had schoongemaakt?

Niet te min

Door het schoonmaakwerk voel ik me misschien altijd dichter bij de schoonmakers dan degenen die schoonmaakwerk afnemen. Ik heb respect voor degenen die zich niet te min voelen om de troep en het vuil van een ander op te ruimen en schoon te maken. En daarbij: ik ben gezond, dus waarom zou een ander het voor mij moeten doen? Van de jaren dat ik schoonmaakte bij een mevrouw met kromme vingers van de artritis kan ik me herinneren hoe erg ze het vond dat ze het zelf niet meer kon. You don’t know what you got, till it’s gone…

En dan vraag ik me nog af: 12,50 euro per uur, is dat niet randje uitbuiting? De schoonmakers in kwestie hebben het naar mijn indruk nooit zo goed voor elkaar qua arbeidsvoorwaarden als de mensen voor wie ze voor werken. Vakantiegeld en verlof? Misschien. Reiskosten en ziektedagen? Vergeet het maar.

Ik las afgelopen week een reportage van journalist Ron van Gelderen voor Volkskrant Magazine. Hij geeft een inkijkje in zijn leven als schoonmaker. Buiten dat hij veel waardering ontvangt, zitten er wel erg veel nadelige kanten aan zijn schoonmaakbaan. Naast financiële stress krijgt hij te maken met de nukken van de verwende klasse, die het uiterste van hem eisen.

Na het lezen van zijn relaas weet ik genoeg. Ik hou het bij mijn eigen wekelijkse afspraak met God op de plee.