‘Ik heb liever een God die handelt, dan één die er alleen maar is’

Als Mozes voor het eerst God ontmoet, stelt God zich voor met de naam JHWH. Het betekent zoiets als 'Ik ben die ik ben' of 'Ik zal er zijn'. Een naam waarmee God lijkt te zeggen dat Hij aanwezig wil zijn in onze levens.

Toen ik daar langer over nadacht, vond ik dat een beetje mager. Als ik problemen in mijn leven ervaar, heb ik liever dat God er iets aan doet. Net zoals de leerlingen van Jezus in een storm op een meer Hem toch liever wakker hadden, dan slapend. Ik heb liever een God die handelt, dan één die er alleen maar is.

Liefde ontstaat als je lijden deelt

Pasgeleden werd er op mijn werk een congres gehouden waar o.a. de bekende psychiater Dirk de Wachter sprak. Hij had het over veel dingen, voor mij sprongen er twee gedachten uit.

1) Het belang van elkaars lijden delen.

2) Dat het soms heel normaal en zelfs goed is, om je als hulpverlener machteloos te voelen.

Dirk zegt dat liefde en verbondenheid juist ontstaan als je het lijden van een ander deelt. Dit voelt voor mij bijna als niets doen. Geen oplossing voor een probleem.

In therapie merk ik ook de neiging om oplossingen te zoeken. Als er veel lijden is wil ik actie, mensen beter maken. Maar soms is er gewoon geen oplossing. Ik voel me dan erg machteloos. Voor mij is dat geen makkelijk gevoel om te verdragen.

Het voelt nutteloos

Toch ben ik gaan inzien dat God en Dirk gelijk hebben. Mijn cliënten zeggen dit namelijk ook. Ik vroeg hen wat hen in de behandeling vooral had geholpen. Ze zeiden bijna zonder uitzondering dat het delen van leed, de erkenning dat het-leven-soms-gewoon-klote-is, het gehoord worden en het er gewoon mogen zijn, erg hadden geholpen.

Toen een licht verstandelijk beperkte cliënt in een moeilijke periode in zijn leven zat, had ik soms meerdere keren in de week telefonisch contact. Ik had na elk gesprek het gevoel van machteloosheid. Wat was ik nou eigenlijk aan het doen? Het voelde zo nutteloos. De situatie veranderde niet en toch zei hij telkens dat het fijn was dat ik belde. Want luisteren, zei hij, dat hielp hem om weer wat rustiger te worden.

Wonderbaarlijke waanzin van God

Deze simpele en kleine behandeltechnieken: geïnteresseerd en aandachtig luisteren, erkenning geven en samenvatten, ik vind ze nog steeds raar. Ik doe eigenlijk niks om een situatie te veranderen. En toch helpt het mensen, ze krijgen overzicht en rust.

Zo net na de kerstdagen moet ik denken aan hoe Jezus naar deze wereld is gekomen: simpel, kwetsbaar en klein. Door de profeet Jesaja werd Hij Immanuël (God met ons) genoemd. Een onschuldige baby die JHWH-t, Er Is bij ons.

Hij doet niet veel, kan maar weinig, stelt niks voor. Er is nog niks écht veranderd met zijn komst. Maar het feit dat Hij er is, geeft al hoop, vrede, troost, rust. De wonderbaarlijke waanzin van God: er zijn is al meer dan genoeg.