Lazarus staat op | Iemand moet het doen

Iemand moet het doen – PopUpGedachte dinsdag 15 juni 2021

Er hipt een duif door de kastanje, als ik het raam zou kunnen openschuiven zonder dat de duif het merkte, zou ik hem of haar kunnen aanraken. In de snavel hangt iets oranjekleurigs, ze kijkt gespannen met dat ene kraaloog door dat raam bij mij naar binnen. Het is maar een klein koppie, hoeveel hersencellen passen daar precies in? Ze heeft geen weet van haar bestaan. Alleen van het eten, van het voeden, van het duifzijn zoals alleen een duif dat kan zijn. Ik ben voor haar een bedreiging of een bron van voedsel, veel meer opties zijn er niet. De bedreiging is de eerste grote vraag. Blijkt het niet bedreigend te zijn, dan zit er mogelijk iets te eten in, zo niet, dan is het verder niet bijster interessant.

Het idee van ons mensen is dat we iets verder kijken dan dat. Maar of dat lukt is nog maar de vraag. De instinctieve vraag of de ander een bedreiging is of niet, met daarna de vraag: wat heb ik aan de ander al dan niet, is zomaar de manier waarop we de wereld tegemoet treden. Als vanochtend in de lezing Jezus zegt: In die tijd zei Jezus tot zijn leerlingen: Gij hebt gehoord dat er gezegd is: Gij zult uw naaste beminnen en uw vijand haten. Dan gaat het wellicht precies om die dierlijke intuïtie. Maak verbinding met mensen aan wie je iets hebt – naasten. Haat, of neem afstand van, degenen die je bedreigen – vijanden. Dan zal het u wel gaan. Het zijn gewoon dierlijke veiligheidsvoorschriften.

En zo’n levenshouding werkt ook: je omringt je met mensen die veilig zijn en houdt op afstand al wie bedreigend is. Bedreigend voor je gevoel van geluk, voor je baan, voor je zekerheid in het leven – noem maar op. Net als die duif. Aan wie je iets hebt, waar je gelukkig van wordt, wie iets toevoegt aan je leven, die houd je dichtbij. Dat noemen we dan liefhebben.

Toch wil de Eeuwige iets anders. Hij zoekt naar het doorbreken van die scheidslijnen, de mensheid samenbrengen. En dan helpt deze instinctieve analyse van de leefomgeving met bijbehorend reactiepatroon niet zo goed. Wie de ander checkt op bedreigend zijn en dan afstand neemt, bevestigt het patroon dat we gevaarlijk zijn voor elkaar. Argwaan zaait argwaan, of sterker nog: het wantrouwen dat je voelt ten opzichte van de ander kan zomaar een selffulfilling prophecy worden. Je sluit iemand buiten je groep van vrienden want het is een onprettig persoon – en zie je: hij gaat zich super onprettig gedragen, goed dat we ’m buitengesloten hadden, ja toch?

Dit zegt Jezus vanochtend: Gij hebt gehoord dat er gezegd is: Gij zult uw naaste beminnen en uw vijand haten. Maar ik zeg u: Bemint uw vijanden en bidt voor wie u vervolgen, opdat gij kinderen moogt worden van uw Vader in de hemel, die immers de zon laat opgaan over slechten en goeden en het laat regenen over rechtvaardigen en on­rechtvaardigen. Want als gij bemint die u beminnen, wat voor recht op loon hebt gij dan? Doen de tollenaars niet hetzelfde? En als gij alleen uw broeders groet, wat voor buitengewoons doet gij dan? Doen de heidenen dat ook niet? Weest dus volmaakt, zoals uw Vader in de hemel volmaakt is.

Volmaakt, hè? Ik weet niet of ik dat red vandaag, maar het idee dat het eigen instinct om te overleven niet allesbepalend mag zijn, willen we een liefdevoller, veiliger, eerlijker, heiliger zo je wilt, wereld is hier de sleutel. Wie nog leeft als die duif hier in de kastanje met de radar vol op veiligheid en eten gericht, zal de verdeeldheid in de wereld bevestigen. JC zoekt mensen die besluiten om dat wat niet veilig is, om degene die de rust bedreigt, met alles wat je in je hebt lief te hebben. Hij is niet iemand die allerlei onrecht en onzuiverheid onder het tapijt veegt, maar hij kijkt wel de ander in de ogen op zoek naar menselijke verbindingen. Vertrouwen geven voordat het verdiend wordt, omdat ook dat betrouwbaarheid uitwerkt. Zoals argwaan onbetrouwbaarheid in de hand werkt. Heb lief, verbind, omarm – want zo doet de eeuwige dat: hij laat de zon schijnen over rechtvaardigen en onrechtvaardigen, want er is genoeg, ruim genoeg zonneschijn. Laat het er maar zijn. Zo ook ons liefhebben.

De duif is zojuist hier uit de kastanje vertrokken. Haar werk zit erop. Ze heeft me de tekst uitgelegd. Fijn beest.

Tot zover vanochtend. Een hele goede dinsdag gewenst, morgen weer een nieuwe popupgedachte en voor vandaag: vrede gewenst, en alle goeds.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.