Lazarus staat op | Horizonversmelting
Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.
Horizonversmelting – PopUpGedachte dinsdag 27 oktober 2020
Het is een term van een filosoof van wie ik nauwelijks tot niets van heb gelezen. De naam is Gadamer, dat herinner ik me nog. Verder weet ik niet of ik iets van de beste man zelf heb gelezen, ik heb alleen die term onthouden: horizonversmelting. Meer had ik destijds ook niet nodig om verder te kunnen denken. Het is zo’n prachtig beeldend begrip. Het past bij de ochtend, al zie ik hier in de stad nooit een horizon. Daar staan allemaal gebouwen voor. Maar het is wel aan die horizon dat het straks lichter gaat worden en er kleur en licht en leven begint waarmee de dag wordt ingeluid.
Horizonversmelting gaat over de verstaanshorizon. Dat is je denkwereld, je denkraam, de kaders, begrippen en maten waarmee je de werkelijkheid meet – ieder heeft z’n eigen hokje en vakjes meegekregen en gebouwd waarbinnen de dagelijkse ervaringen op z’n plek vallen. Van sommige dingen word je boos, anderen bang, verward, dan weer blij. Je hebt zo je verwachtingen en trekt je conclusies. Wat buiten die horizon valt, is meestal ondenkbaar. We worden ermee geconfronteerd als mensen in complottheoriën denken deze dagen. Dat is een horizon die alles verandert. Elke poging tot weerleggen van de complottheorie is binnen de verstaanshorizon van de complottheorie een bevestiging van die complottheorie. Zo van: zie je wel, de mensen zijn verblind of de massamedia bestrijdt dit want ze wil ons dom houden of wat dan ook.
Horizonversmelting is het moment of de ervaring dat je eigen verstaanshorizon versmelt met een andere verstaanshorizon. De ogen gaan open, opeens zie je het anders. Dat is geen gemakkelijk proces, want je verliest verbinding met de grond waarop je zo lang hebt gestaan. Tegelijk kun je ook niet anders, want je ogen zijn opengegaan. Misschien is elke vorm van leren wel een klein beetje een horizonversmelting.
Ik zie het als onze oudste leert lezen en rekenen. Eerst is het zoeken en hakkelen en mechanisch vol onbegrip proberen de opdrachten te maken. Dan is er een doorbraak, kijk je door de cijfers en letters heen en verandert de wereld. In elk geval een beetje.
Het denken wat ik zo dagelijks ’s ochtends aantref in de Bijbelse teksten is een horizon. Een horizon waar ik graag mijn eigen horizon op een of andere manier mee versmelt. De vanzelfsprekendheid waarmee Jezus van Nazareth zijn omgeving tegemoet treedt, de scherpte waarmee hij de macht aanklaagt en de outsider insluit, waarmee hij zich verzet tegen onrecht zonder de rebel te zijn om te rebelleren, die steeds weer ziet wat vergeving nodig heeft en wat vraagt om een ander soort reflectie. De rabbi heeft een andere horizon, een zoveel wijdsere dan de mijne.
Als ik ’s ochtends vroeg mijn balkon op stap, zie ik allereerst de huizen aan de overkant, een wolkendek, een enkele ster. Dat is mijn horizon. En dan even de tijd nemen om te zoeken naar een verstaanshorizon waarbinnen dat heelal niet leeg is, maar gevuld door een levende aanwezigheid die er altijd geweest is en altijd zal zijn, die de harten van de mensen zoekt zolang als er mensen bestaan, die mij bedoeld heeft – het is een verstaanshorizon die me naar adem doet happen en waarvan ik me afvraag of die wel in mijn hoofd en hart past. En toch, door de oefening van het dagelijks lezen, stilstaan, luisteren, verkennen, versmelt die horizon stukje bij beetje. Ik trek me weer terug in mijn eigen horizon als ik bang ben of onzeker, als ik twijfel aan mezelf en aan het leven, als ik te druk ben om stil te staan – maar die andere horizon lonkt.
Die horizon heeft niet meer nodig dan het planten van een zaadje. Misschien is dat deze PopUpGedachte, misschien is het een documentaire van David Attenborough, misschien is het nog iets heel anders. En dan kan het groeien, tot een complete horizon waar mijn dagelijkse ervaring in wordt opgenomen. Dit staat er vanochtend.
In die tijd zei Jezus: 'Waarop gelijkt het Koninkrijk Gods, waarmee zal Ik het vergelijken?
Het gelijkt op een mosterdzaadje, dat iemand in zijn tuin zaaide, het groeide
en werd een grote boom en de vogels uit de lucht nestelde in zijn takken.'
Hij zei ook nog: 'Waarmee zal Ik het Rijk Gods vergelijken?
Het gelijkt op gist, die een vrouw in drie maten bloem verwerkte,
totdat deze in hun geheel gegist waren.'
Tot zover. Een hele goede dinsdag gewenst, meer popupgedachtes te vinden op lazarusstaatop.nl en voor nu: vrede, en alle goeds.
Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.
Geschreven door
Rikko Voorberg
