Lazarus staat op | Houd mij niet vast

Houdt mij niet vast – PopUpGedachte dinsdag 6 april 2021

Je moet leren loslaten, zeggen ze dan. Je moet resultaten leren loslaten, je kind leren loslaten, je overleden geliefde leren loslaten. Je verdriet, je woede, er is eigenlijk best een hoop dat we zouden moeten leren loslaten, zeggen ze. Dus na het vertrek van de partner, ruimen we het huis op, gooien alle herinneringen (nou, ja, bijna alle) uit het raam en gaan opnieuw ons wonen vormgeven.

We leren loslaten. Het verdriet dat herinnert aan de overledene overheerst niet langer, het heeft een plek. Een terugkerend ritueel waarbij je naar de begraafplaats gaat, dat is belangrijk. Maar het verdriet is niet zo belangrijk meer dat het alles in de greep houdt. Zo gaat dat. Je moet leren loslaten en het voelt soms als een vrije val. Alsof je de enige steun hebt losgelaten, pas als je het hebt gedaan, blijkt er grond onder de voeten en schuifel je stapje voor stapje en allengs sterker de weg op. Zo leer je verdriet, geliefden, kinderen, woede en wat dan ook, loslaten.

Vandaag moet Maria Jezus loslaten. Nog voordat ze ‘m goed en wel heeft gezien, moet ze hem alweer laten gaan. Alsof hij zich per ongeluk toont, een snelle verschijning in de tussentijd. Want hij was niet op weg naar haar, hij was op weg naar iets anders. Maar kon haar verdriet en dat van de anderen niet zo goed aanzien. Dus hij duikt op om meteen weer te vertrekken. Houd mij niet vast, staat er. In dit fragment op derde Paasdag, als Maria een leeg graf aantreft, een stem haar naam hoort noemen, denkt dat het de tuinman is en vraagt of hij misschien weet waar ze het lichaam van haar rabbi naartoe hebben verplaatst.

Daarop zei Jezus tot haar: 'Maria!' Zij keerde zich om en zei tot Hem in het Hebreeuws: 'Rabboeni!' ‑ wat leraar betekent. Toen sprak Jezus: 'Houd mij niet vast, want Ik ben nog niet opgestegen naar mijn Vader, maar ga naar mijn broeders en zeg hun: Ik stijg op naar mijn Vader en uw Vader, naar mijn God en uw God.'

Het is een ongelofelijk gebeuren, die opstanding. Altijd een brok in de maag en een steen tussen de tanden van degenen die niet weten hoe je zoiets zou moeten geloven. En vandaag zie ik dat het ook geen opstanding is die ook maar iets ongedaan maakt. De man van Nazareth is vanaf Pasen ongrijpbaar, díe tijd is voorbij. Houd mij niet vast, leg mij niet vast, grijp me niet vast – want de man van Nazareth is op weg naar zijn Vader – de Eeuwige, de onbereikbare en ongeziene. Daar zal hij, die de tijdelijke, de bereikbare en de geziene is de macht in handen nemen in hemel en op aarde. Dat is het idee.

Houd mij niet vast, leg mij niet vast, grijp me niet vast. Want hij was vastgegrepen, vastgelegd en vastgehouden tot het einde. Waarmee een einde kwam aan een periode van geloof, hoop en liefde, genezing, machtskritiek, wonderlijkheden, radicale inclusiviteit en verwondering. De hoop ging achter slot en grendel. Met Pasen zeggen ze dat slot en grendel verdwenen zijn, dat het onhandige tools zijn geworden in de handen van onmachtige mensen die niet langer in staat zullen zijn religie, politiek en de mens te beheersen. De geest is uit de fles, machthebbers kunnen nog de lijfelijke mens bedreigen, maar de geest van de mens is vrij. Vrij om het goede te doen, kome wat komt. In het spoor van en gesterkt door de man van Nazareth, de ongrijpbare.

Als ik mijn verdriet moet loslaten, dan houd ik op met de zelfidentificatie van mij en mijn verdriet. Mijn verdriet is dan niet meer alles, al zal het mogelijk altijd bij me zijn. Als ik mijn woede moet loslaten, dan bén ik niet meer mijn woede, maar is het een element van de keuzes.
Moet Maria zó de man van Nazareth loslaten? Niet meer fixeren op zijn persoon, maar zijn bestaan integreren in de levenskeuzes. Als ik mijn kind moet loslaten als hij ouder wordt en zelfstandig, dan moet ik hem laten gaan. Zijn eigen weg, buiten mijn bereik. Vertrekt zo de man van Nazareth? Buiten mijn bereik? Niet langer voortdurend in mijn omgeving, maar onderdeel van de wijde wereld; waarin ik 'm tegen het lijf loop, maar hij z’n eigen gang gaat? Een beetje verdriet, maar verder vooral trots en dankbaarheid als ik zie welke plek hij inneemt als alles goed gaat. Moet zo Maria de rabbi loslaten?

Het tuimelt aan beelden, de sleutel is loslaten op derde paasdag – want ook dat is blijkbaar geloof.

Tot zover. Een hele goede dinsdag gewenst, morgen weer een nieuwe popupgedachte en voor nu: vrede, en alle goeds.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.