Ga naar submenu Ga naar zoekveld

Lazarus staat op | De hulpeloze man

Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.

Deel:

De hulpeloze man - PopUpGedachte 11 februari 2021

Ik ben niet zo’n ster in genderdingen. Dat zeg ik alvast maar even vooraf. Of misschien is het bedoeld om me in te dekken, want het is niet zo’n makkelijke tijd om iets over man- en vrouwverhoudingen te zeggen. En dat is terecht, want man- en vrouwverhoudingen hebben eeuwen en eeuwen nogal scheef gezeten. Dus dan moet er wat schuiven en dat gaat ten koste van comfortabel spreken. Net zoals je niet meer met Zwarte Piet kunt komen aankakken. Ongemakkelijk? Even bedenken hoe ongemakkelijk het gemak voor anderen was al die tijd.

In elk geval vandaag iets over de hulpeloosheid van de man. In een van de scheppingsverhalen, wordt er eerst één mens gemaakt, later man genoemd. Het eerste scheppingsverhaal creëert meteen de mens, mannelijk en vrouwelijk. Het tweede verhaal eerst één mens en werkt iets uit over verschillen en overeenkomsten tussen man en vrouw. Een heikel punt, ik weet het – maar het is een boeiend verhaal. Dit staat er vandaag, nadat de Eeuwige een mens heeft gebouwd uit het stof der aarde:

De Heer sprak: Het is niet goed dat de mens alleen is,
Ik zal een helper voor hem maken die bij hem past.

Vroeger las ik dit altijd als een dienstbare Godheid die de stralende man graag wil voorzien van wat hulp. En zo is het veel te lang en veel te vaak geweest. De man die verzorgd wordt door zijn moeder om vervolgens verzorgd te worden door zijn vrouw. De zoon als stralend middelpunt en de dochter die er bekaaid vanaf komt. Dat krijg je met dit soort scheppingsverhalen, zou je zeggen. Tenzij het anders is. Want wat is een helper? De Eeuwige zelf wordt in de boeken die volgen, getypeerd als helper, de Geest is de helper. Dichters in de oude boeken van de Bijbel schrijven: de Eeuwige is mijn helper, wie zou ik vrezen. En opeens kantelt het beeld.

In het begint doolt een man over de aarde. Alleen. Kan nog geen boom van een struik onderscheiden, heeft geen idee wat hem te doen staat. Er is niets, hij is niets. Een hulpeloos mens, zoals we nog steeds ter wereld komen. Huilend, hulpeloos, naakt.

Niet handig, zegt de Eeuwige. Dat gaat-ie niet redden in z’n eentje. En dan staat er dit: Toen vormde Hij uit aarde alle in het wild levende dieren en alle vogels, en Hij bracht die bij de mens om te zien welke namen de mens ze zou geven: zoals hij elk levend wezen zou noemen, zo zou het heten. De mens gaf namen aan al het vee, aan alle vogels en alle wilde dieren, maar hij vond geen helper die bij hem paste.

Even tussendoor: ga me niet vragen naar letterlijkheid, dat is zonde. En dat bedoel ik dan wel weer letterlijk. Dit is een briljant verhaal, een duidende geschiedenis, eeuwen doorverteld en later op schrift gesteld. Maak het niet stuk door te willen weten of onze natuurkunde van toepassing is op de vertelkunst van toen. Geniet van een goed verhaal en je treft er dan zomaar iets geloofwaardigs in aan.

De hulpeloze man gaat het niet redden in z’n eentje en de Eeuwige begint te kleien. Uit aarde wordt het ene na het ander beest tevoorschijn getoverd, die de hulpeloze manmens op weg zou moeten helpen. Maar er is geen match. Pas als de manmens zich herkent in de vrouw, anders en gelijk, ontwaakt hij uit zijn hulpeloze eenzaamheid en vindt zijn plek op aarde. Hetzelfde, maar anders. Goddelijk, want de vrouw brengt nieuw leven en heeft een diepe kennis van het ontstaan van leven, die ver uit gaat boven weten en biologie. Goddelijk én menselijk, totale herkenning.

Pas dan is de mens niet langer hulpeloos. Deze eerste man. En het hoofdstuk besluit met: ‘Beide waren ze naakt, de mens en zijn vrouw, maar ze schaamden zich niet voor elkaar.’ Dat komt later pas, bedenk ik me onwillekeurig. En dan komt de oude hulpeloosheid zomaar weer binnen marcheren, maar niet meer definitief als we elkaar weten te vinden. Niet alleen in relaties, maar ook in werk, in familie, in vriendschap.

Tot zover de popupgedachte van vandaag. Een hele goede donderdag gewenst, morgen weer een nieuwe popupgedachte – en voor nu: vrede gewenst, en alle goeds.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.

Geschreven door

Rikko Voorberg

--:--