Lazarus staat op | Dat je er even geen gat meer in ziet

Dat je er even geen gat meer in ziet – PopUpGedachte donderdag 24 juni 2021

In 1966 schrijft voorvechter voor vrede, activist tegen de gruwelijke inzet van jonge mensen in de oorlog in Vietman en priester Jim Forrest aan zijn vriend en mentor dat hij er even geen gat meer in ziet:  

'Ik moet toegeven dat ik in een nogal sombere stemming ben,' zo begint hij. 'Ik wil niet wanhopig klinken. Ik heb dit werk van ons nog niet opgegeven. Maar ik voel me echt als een mier die een klif beklimt, en nog erger, want in de verte lijkt het geraas van een lawine te klinken. Er is geen uitgang, dus ik doe geen moeite om er een te zoeken. Ik zal verder werken, en er zijn de reddende momenten, de reddende vriendschappen, de kunstenaars, er is in feite het geloof.'

Daar zitten. Een mier die een klif beklimt. Ik heb overigens weleens minder vertrouwen in mijn eigen inzet dan in de mier die een klif beklimt. Zie ik zo’n mier bezig, dan denk ik: die komt er wel. Met de eigen inzet is dat maar zeer de vraag. Maar zo’n naderende lawine is dan wel inderdaad einde verhaal. Ik moet eraan denken omdat ik vanochtend een prachtig stukje poëzie lees in het boek van de profeet Jesaja. Dit staat er:

'Mijn tong maakte Hij scherp als een zwaard, Hij hield me verborgen in de schaduw van zijn hand; Hij maakte me tot een puntige pijl, Hij stak me weg in zijn pijlkoker. Hij heeft me gezegd: ‘Mijn dienaar ben jij. In jou, Israël, toon ik mijn luister.’ Maar ik zei: ‘Tevergeefs heb ik me afgemat, ik heb al mijn krachten verbruikt, het was voor niets, het heeft geen zin gehad.'

Daar ben je dan. Bewust van je eigen mogelijkheden, anderen zien je kwaliteit en de bijdrage die je zou kunnen leveren. Of jouw gemeenschap of bedrijf. Maar voor het überhaupt tot wasdom komt of werkelijke impact heeft, ben je al uitgeput, afgemat, krachten verbruikt. Je ziet er geen gat meer in. Of dat nu gaat over de relatie die je hoopte dat ooit nog plaats zou vinden, het gevecht tegen de bierkaai van het onrecht of de spoken uit het verleden. Je zit er soms doorheen. Zoals de mens in Jesaja. En ja, ook Jim Forrest, de priester en de vredesactivist. Dan schrijft de briljante monnik Thomas Merton hem in ronde bewoordingen terug:

Beste Jim,

Ik kan je gevoel van wanhoop goed begrijpen en je kunt wel raden dat ik geen magische oplossingen heb voor sombere stemmingen: als ik die had, zou ik ze gebruiken voor mijn eigen stemmingen, die gewoonlijk ook behoorlijk somber zijn. Welnu, het eerste is dat je dit soort reacties periodiek moet doormaken, het moet leren verwachten en ermee moet leren omgaan als het komt, geen dingen doen die het bespoedigen, zonder noodzaak (deze momenten komen sowieso wel).

En dan dit: wees niet afhankelijk van de hoop op resultaten. Wanneer je het soort werk doet dat u op u hebt genomen, in wezen apostolisch werk, zult u misschien het feit onder ogen moeten zien dat uw werk schijnbaar waardeloos zal zijn en zelfs geen enkel resultaat zal opleveren, zo niet misschien resultaten die tegengesteld zijn aan wat u verwacht. Naarmate je aan dit idee went, begin je je meer en meer te concentreren, niet op de resultaten, maar op de waarde, de juistheid, de waarheid van het werk zelf. En ook daar moet heel wat doorstaan worden, want geleidelijk aan vecht je steeds minder voor een idee en steeds meer voor bepaalde mensen. Het bereik wordt kleiner, maar het wordt veel reëler. Uiteindelijk is het, zoals je zelf terloops opmerkt, de realiteit van persoonlijke relaties die alles redt.

U streeft er waarschijnlijk naar om uzelf een identiteit op te bouwen in uw werk en uw getuigenis. U gebruikt het als het ware om uzelf te beschermen tegen het niets, de vernietiging. Dat is niet het juiste gebruik van uw werk. Al het goede dat u zult doen, zal niet uit uzelf voortkomen, maar uit het feit dat u zich, in de gehoorzaamheid van het geloof, hebt laten gebruiken door de liefde van God (het goede). Denk hier meer aan en geleidelijk aan zul je vrij zijn van de noodzaak om jezelf te bewijzen, en kun je meer openstaan voor de kracht die door je heen zal werken zonder dat je het weet.'

En nog veel meer wijsheden van Thomas Merton. Niet het resultaat maar het werk zelf, niet de slogan maar de mens met wie en voor wie je vrede zoekt en niet voor jezelf naam maken maar je mee laten voeren in God of het goede dat zich wil uitdrukken in de wereld en mijn gestoethaspel daarin wellicht kan gebruiken. Dank u, Thomas, zo kan ik weer even.

Tot zover vanochtend. Een hele goede donderdag gewenst, en vrede, en alle goeds.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.