Lazarus staat op | Moeilijke teksten

Moeilijke teksten – PopUpGedachte woensdag 28 april 2021

Waren het gisteren nog moeilijke vragen – naar of je betrouwbaar bent, liefhebt, dat soort dingen. Vandaag zijn het moeilijke teksten. Moeilijk om te verteren, zeker op de nuchtere maag. Ik lees ’s ochtends die oude bijbelteksten. Drie fragmenten zoals ze vandaag gelezen zullen worden in kerken en kloosters over de hele wereld. Jonge en oude priesters zullen meer of minder vroom deze teksten over een waarschijnlijk niet bestaand publiek uitstorten. De mis zal vast worden opgedragen en daar horen deze lezingen bij.

Het gaat me niet om de mis, al vind ik de gelijktijdigheid wel aardig. Het gaat me om iets of iemand die de drie teksten geeft waar ik dan mee mag spelen zo ’s ochtends met de bedoeling er een gedachte uit te destilleren voor de dag vandaag. En het is vandaag moeilijk. Er zijn wat beschrijvingen van Paulus z’n wederwaardigheden, een psalm waar ik niet veel mee kan. Mooie woorden, maar nogal algemeen. En dan die teksten van Jezus van Nazareth, ze zijn gewoon te weerbarstig. Ik weet niet of het door zijn tijd komt of door de onze of door de combinatie van die beide – misschien komt het gewoon door mijn eigen weerstand, dat is waarschijnlijker, maar zodra dat oordeel – het onderscheid tussen degene die wel leven krijgt van de Eeuwige en wie niet – zodra dat aan de orde komt, begint het te jeuken. Ik begrijp het niet. Niet dat ik het rationeel allemaal in elkaar hoef te passen, maar ‘it makes no sense’. Het is nog niet geland in de werkelijkheid. Waardoor ik er gewoon misschien nog niks over te zeggen heb. Misschien heb ik gewoon nog tien jaar tijd voor nodig om hier wel chocola van te kunnen maken. Het gaat over dit stuk tekst:

Indien iemand mijn woorden hoort zonder ze te onderhouden, dan veroordeel Ik hem niet, want Ik ben niet gekomen om de wereld te veroorde­len, maar om de wereld te redden. Want wie Mij verwerpt en mijn woorden niet aanvaardt, heeft reeds iemand die hem veroordeelt: het woord dat Ik gesproken heb, dat zal hem veroordelen op de laatste dag. Ik heb immers niet uit Mijzelf gespro­ken, maar de Vader die Mij gezonden heeft. Hij heeft Mij opgedragen wat Ik moet zeggen en verkondigen.

De één zal zeggen dat het toch klip en klaar is: geloven of naar de hel, zoiets. De ander een subtiele variant ervan. Maar daar koop je toch niets voor? Het is zo plat. Wil ik me dan onder die harde woorden van de man van Nazareth uit worstelen omdat ik nou eenmaal toch een wat geseculariseerde Nederlander ben die pukkeltjes krijgt bij het idee dat er een oordeel zou zijn? Het zou kunnen maar aan de andere kant: ik lees de teksten altijd met een zoeklens: hoe brengt deze tekst leven, licht, hoop, bevrijding. Want dat is de ziel van die verhalen. Hoe brengt het rechtvaardigheid of een plek in de wereld aan wie daarom staat te springen? En ik zie het nog niet.

Misschien is dit het dan vandaag dat het ook allemaal niet per se hoeft. Als kind greep ik weleens naar hoogstaande Russische literatuur want ik wilde meer en verder en dieper in de letteren. En ik kon de woorden lezen maar de intentie en de diepgang ging volkomen aan mij voorbij. Ik denk dat het hiermee ook het geval is. Misschien zijn er mensen die me zo kunnen vertellen hoe het zit met deze tekst en dit soort uitspraken. Aan de andere kant: begrip heeft tijd nodig, spiritualiteit heeft rijping nodig, kunst heeft ruimte nodig en die bijbelse teksten hebben het alle drie nodig. Voorlopig gaat deze lezing van de man van Nazareth ergens weer onderop de stapel, dan komt ie volgend jaar of het jaar daarna weer tevoorschijn en kan ik er waarschijnlijk nog niet echt iets mee. Maar wie weet wat het over tien jaar brengt. Als het mag rijpen, hoef ik tenminste niet van mezelf een platgeslagen variant te bedenken. Wie te vroeg van zichzelf betekenis en uitleg eist, die deelt zomaar onrijpe vruchten uit. Als de ontvanger dan een zuur gezicht trekt, omdat het niet te hachelen is, zegt degene die uitdeelt met een stalen gezicht dat je er maar aan moet wennen want zo is het nu eenmaal. Soms moet je de vruchten even laten hangen, wie weet worden zo nog rijp. Wat geldt voor fruit, geldt misschien ook wel voor de bijbel.

Tot zover vandaag. Een gedachte-oefening op deze woensdagochtend. Een hele goede, zonnige dag gewenst, morgen weer een nieuwe PopUpGEdachte – en voor nu: Vrede gewenst, en alle goeds.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.