Lazarus staat op | Er is geen tijd en geen plaats

Er is geen tijd en geen plaats – PopUpGedachte donderdag 4 februari 2021

Ik weet mijn tijd en mijn plaats, ’s ochtends. Hierzo aan de keukentafel, tussen kookplaat een woonkamerbank, met het lichte geruis van een koelkast, het zachte tikken van de verwarming en een huis dat verder stil is, want iedereen slaapt.

Mijn tijd, mijn plaats. Ik hoef hier even niets dan stil te zitten, voor mijn plezier in die oude teksten van vandaag te graven naar betekenis en mooie phrases voor de dag die komt. Dit is mijn tijd en mijn plaats, ik heb het ingeruimd voor inspiratie, omdat het voor mij werkt. Ik hoef geen kerk te zoeken of kapel, geen bergtop of heiligdom om contact te maken met iets groters, iets goddelijks – ze zeggen dat het overal is. Je hoeft slechts stil te gaan zitten en de afleidingen te laten passeren en de hemel breekt open. Niet meteen, niet altijd, maar het is voorhanden als ik voorhanden ben. Zo eenvoudig én zo ingewikkeld.

Als het overal is, waar is het dan te vinden? Als het altijd is, wat is dan het goede moment? Als het niet inbreekt met donder en geweld en zich een onontkoombare weg baant naar mijn oor en hart – hoe weet ik dan het er is en het voor mij is, hoe weet ik dan dat het waar is? Dat wat waar is? Nou, die stem achter alles wat voor ogen is, die roep om mijn hart en mijn inzet, mijn overgave en toewijding aan iets groters dan mijn eigen geluk of dat van mijn geliefden, iets groters dan mijn eigen baan of succes. Hoe weet ik of die stem bestaat als die geen tijd heeft of geen plaats? Een zegen en een vloek die alomtegenwoordigheid, dat gebrek aan tijd en plaats.

Dit staat er vanochtend in een preek aan de ‘Hebreeën’, één van de zesenzestig boeken uit die verzamelbundel die Bijbel is gaan heten en gericht aan Joden in de eerste eeuwen die aanhanger van de interpretatie van Jezus zijn geworden. En dit wordt geschreven over hun voorvaderen:

“U hebt niet, zoals het volk destijds, voor een laaiend en alles verzengend vuur gestaan, of in dreigende duisternis en woeste wind, noch te midden van bazuingeschal en stemgedonder. Het volk dat dit alles onderging smeekte dan ook dat er geen woord meer tot hen zou worden gesproken, omdat wat hun werd opgedragen ondraaglijk was: 'Zelfs een dier dat de berg aanraakt, moet gestenigd worden!' Zo schrikbarend was de verschijning dat Mozes uitriep: 'Ik sidder van angst!”

Het is geschiedenis uit hun collectieve geheugen, met grootse verfkwast geschilderd, verzengend, dreigend, woeste wind, bazuingeschal en stemgedonder. Iedereen wist wáár dit was, bij die ene berg Horeb, iedereen wist wanneer dit was: in de vormende fase van het volk, net ontsnapt uit de slavernij van Egypte. Een duidelijke tijd, een heldere plaats en een onontkoombare stem. Zo onontkoombaar dat het onverdraaglijk was.

Sindsdien is het rustig geworden en stil. Verdraaglijk. Iedereen kan wanneer hij ook maar wil zonder een centje pijn de stem van de Eeuwige, mocht die al klinken, negeren. Sterker nog, je kunt die stem zonder enig probleem voor je karretje spannen om er keihard je eigen ding mee te doen. Natuurlijk kan dat je duur komen te staan, gaan er rijken ten onder, donderen kerken in elkaar of worden hypocriete machthebbers ontmaskerd, maar lang niet altijd, niet allemaal.
De stem van de Eeuwige is overgegaan in gefluister, hoorbaar in de stilte, zonder tijd, zonder plaats, ja misschien zelfs zonder religie. Je hoeft geen christen, moslim, boeddhist of gelovige te zijn om die stem te horen – of misschien is horen al te expliciet – misschien is het niet meer dan een bemerken, een ontdekken, een ervaren.

Er is geen enkele garantie dat wie zich christen noemt of weet, deze stem hoort. Er is geen garantie dat wie zich dat niet noemt, dat die aan deze stem ontkomt of deze stem mist. Geen tijd, geen plaats, geen beperking. De club die is gaan geloven, heeft zich toegewijd aan het horen van de stem, aan het vieren van de toegankelijkheid, aan de onbegrensdheid van deze nieuwe spiritualiteit waarbij niemand naar een berg of een kapel hoeft te reizen – al mag dat natuurlijk prima – en niemand nog overweldigd hoeft te worden – al kan dat wel gebeuren. Het vraagt om niet meer dan beschikbaar zijn en het eenvoudigste in deze wereld is soms zomaar het moeilijkst. Dus ga ik zitten ’s ochtends om te schrijven – en te delen – en wie weet dat het beschikbaarheid brengt en het onderscheiden van een stem. Een stem zonder woorden.

Tot zover vanochtend. Een hele goede donderdag gewenst, morgen weer een nieuwe PopUpGedachte en voor vandaag: vrede gewenst, en alle goeds.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.