Lazarus staat op | Over regeren en vooruitzien

Over regeren en vooruitzien – PopUpGedachte 19 oktober 2020 maandag

Ze zeggen dat regeren vooruitzien is. Dat je je een beeld vormt van de toekomst en daarop anticipeert. Ik gok dat dit ook een van de belangrijkste benodigdheden is voor mensen die meedoen aan dat regeren. Dat je in staat bent om vooruit te zien en visie te vormen hoe we vandaag moeten handelen zodat de toekomst enigszins bewaard blijft voor al te gekke dingen.
Het is ook nog niet zo makkelijk, dat vooruitzien. Want er zijn nogal wat onvoorspelbare variabelen. Zo hebben we een coronavirus deze dagen. De regeerders worden afgerekend op iets wat zo onvoorspelbaar was, dat je werkelijk van heel goede huize moet komen om dat goed te doen. Tegelijk verwacht je van de leiders dat ze fatsoenlijk luisteren naar de juiste bronnen en dat hun oordeel niet gebaseerd is op politiek gewin of stijfkoppigheid of simpelweg ongeïnformeerdheid. Als ze dat niet doen, dan heb je iets om op te mopperen met elkaar.

In ons eigen leven geldt in meer of mindere mate wat er ook in de politiek nodig is. Regeren is vooruitzien, anticiperen op de studie van je kinderen en alvast een spaarpotje maken, nadenken over oudedagsvoorziening want de kans dat je oud wordt en dan niet meer 100% kunt werken is vrij groot, nadenken over je baan, je de haren uit je kop trekken dat je niet eerder een huis hebt gekocht in een dure plek want dan was je nu stinkend rijk geweest en ga zo maar door. Regeren is vooruitzien.

Tegelijk ben je als mens maar beperkt. Het is nog niet zo eenvoudig om vooruit te zien en ondertussen werkelijk te zien wat er om je heen gebeurt. Wie zich bezighoudt met beleid over járen, wil nogal eens mopperig reageren op mensen die vinden dat er vandáág iets moet gebeuren. De toekomst voelt soms zomaar heel wat belangrijker dan de dag. Dan staat er een activist op een plein te roepen dat er iets misgaat in de zorg, of in de buurt, of rondom migratie, in Moria of waar dan ook – en dan moppert de langetermijndenker dat hij of zij wel iets anders aan het hoofd heeft.

Structurele oplossingen, opvang in de regio, verandering van het belastingstelsel, ik noem maar wat. En zo maar is het gepeupel degene die bij de dag leeft en de wijze leeft over tientallen jaren. Maar de vraag is of die waardering wel klopt. Het is waar dat het een gok is om bij de dag te kijken wat er goed en beter kan en moet, zonder te anticiperen op de toekomst. Maar het is natuurlijk net zo hard een gok om de dag te verwaarlozen en iets structureels voor de toekomst neer te zetten. Volgende maand, volgend jaar – het kan allemaal zo ongelofelijk anders zijn dan je jezelf had voorgesteld dat je misschien wel ten onrechte de vraag van de dag hebt verwaarloosd.

Rabbi Jezus van Nazareth is een realist – die niet in de toekomst leeft. Hij komt uit de toekomst zegt men en uit het verleden, zijn geest is uniek verbonden met de Eeuwige. En hij relativeert de mogelijkheden van de vooruitdenker. Zeker als het gaat om degenen die proberen de schaapjes het droge te krijgen. Dit staat er vanochtend:

Hij vertelde hun de volgende gelijkenis: 'Het land van een rijk man had een grote oogst op geleverd. Daarom overlegde deze bij zichzelf: Wat moet ik doen? Ik heb geen ruimte om mijn oogst te bergen En hij zei: Dit ga ik doen: ik breek mijn schuren af en bouw grotere: daarin zal ik dan heel mijn rijkdom aan koren bergen. Dan zal ik tot mij zelf zeggen: Man, je hebt een grote rijkdom liggen, voor lange jaren, rust nu uit eet en drink en geniet ervan!
Maar God sprak tot hem: Dwaas! Nog deze nacht komt men je leven van je opeisen; en al die voorzieningen die je getroffen hebt, voor wie zijn die dan? Zo gaat het met iemand die schatten vergaart voor zichzelf, maar niet rijk is bij God.

De rijkdom ligt in schuren en de beste man is dood. Terwijl hij een fantastisch graan-deel-feest had kunnen organiseren. Scheelt hem schuren, had hij meteen kunnen beginnen met eten en drinken, en was hij glimlachend dood gegaan. Of misschien wel helemaal niet doodgegaan, want van zoveel geluk blijft je rikketik misschien wel rustig doorkloppen.

Gokken op de toekomst is een groot risico. Voor je ziel. Daar blijft de rabbi op hameren hier en in andere passages. Blijkbaar zijn we eerder geneigd om het heden te verwaarlozen vanwege een gehoopte of gedroomde toekomst dan andersom. Doe vandaag het goede, morgen sterven we. Of niet, dan doen we weer wat goed is. Structurele oplossingen zijn essentieel, maar zet er niet al je geld op. Je bent het zomaar kwijt.

Die rabbi van Nazareth is aardser dan je denkt. En nodigt uit tot vertrouwen. Een hele goede maandag gewenst, en vrede, en alle goeds.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.