Lazarus staat op | Oordeel? Mijn hemel

Oordeel? mijn hemel! - PopUpGedachte maandag 7 december 2020

Het was een Kroatisch theoloog, die de oorlog op de Balkan van heel dichtbij heeft meegemaakt. Die de pijn kent van de mensen die keihard geslachtofferd zijn door kwaadaardige elementen. Hij kent het kwaad en haar gevolgen en de ellende van onmacht en het rauwe verdriet. En hij schrijft ergens: geloven in een God die liefde is en niet oordeelt, is alleen voorbehouden aan gelovigen in een witte slaperige stadswijk waar nooit iets gebeurt.

Ik zie dan een beetje zo’n slaapstad voor me, een stadsdeel waar de mensen vroeger – pre corona – elke ochtend naar hun werk vertrokken en dan ’s avonds weer naar huis terugkeerden om daar met z’n tweeën te eten – tijd om kinderen te hebben is er niet, teveel gedoe ook – en dan in het weekend leuk uitgaan. Verder niets. En dan filosoferen over liefde en als er iets is wat er bij liefde niet hoort, is oordeel. Toch?
Liefde is juist vergevingsgezind en genadig en ziet alles door de vingers van de ander en omarmt en is bloemen en vogels en bijen en rozegeur en maneschijn. Voor iemand als Miroslav Volf, zo heet de theoloog, een onbestaanbare gedachte. Wat is liefde? Iemand die naast de verminkte, kapotgeslagen natie gaat staan, tussen mensen die niet meer weten waarom je nog zou geloven in recht en rechtvaardigheid, waarom je überhaupt zou leven als zo alles geschonden kan worden - alles waar je voor staat en wat toekomst heeft en geeft – en dat diegene dan het oordeel uitspreekt over het kwaad. Het de wacht aanzegt, het tot een einde brengt. Dat is liefde. Liefde zonder oordeel als opium voor het volk.

Als er niet meer gesproken kan worden over goed en kwaad, is er dan nog ruimte voor de liefde? Ik vind het een serieuze vraag. Terwijl cultureel je juist zou kunnen stellen dat we zijn gaan geloven dat liefde maakt dat het niet meer over goed en kwaad gaat. Ik moet denken aan de briljante Rumi-uitspraak: There’s a garden beyond good and evil, I will meet you there. Prachtig en vol schoonheid zo’n uitspraak en op sommige plekken past-ie ook fantastisch. Maar christendom gaat heel vaak over de mens die niet de luxe heeft om te filosoferen over mystieke schatten, maar in het hier en nu met van alles te dealen heeft. En roept om gerechtigheid. Vanochtend zegt Jesaja:

Maak slappe handen sterk, geef kracht knikkende knieën. Spreekt tot allen die de moed verloren hebben: Vat moed en vreest niet:

En dan volgt er geen zoet tafereel met gedekte tafels en vrolijke wijn – geen lammetjes en leeuwen die het gezellig hebben met elkaar. Maar heel iets anders. Vat moed en vreest niet, want:

Uw God komt om de wraak te voltrekken, God komt om te vergelden en om u te redden. Dan gaan de ogen van blinden weer open en zullen de oren van de doven geopend worden. De lamme zal springen als herten en jubelen de tong van de stomme. Ja, in de steppe zullen beken ontspringen, rivieren in de woestijn.

De paradijselijkheid zit er wel in, maar dan door de poort van wraak en oordeel. Bizar voor mijn slaapstedelijke hart. Een poort van wraak en oordeel zou ik mijden als de pest. Begrijpelijk, want ik ben niet degene die lijdt in deze wereld. Soms wel, hoor. Aan verlies, onzekerheid, je verraden voelen of beschimpt, maar dan is er altijd een supermarkt om de hoek, perspectief, therapie, vrienden, vertrouwen (is het niet bij jezelf dan wel bij een ander). Als dat er niet is, wat dan?

In dit eenvoudige stukje heilsprofetie gaan rechtzetten en liefde hand in hand. Het benoemen van kwaad – ook al zullen we daarover lang niet altijd absolute uitspraken durven doen en moeten we beseffen dat we zelf ook onderdeel zijn van lelijke systemen – is essentieel voor liefde, en toekomst, en hoop. De mantel der liefde bedekt wel, maar pas na onthulling. Eerst is er de naaktheid van de ontmaskering, het besef van verlies – dan is er na erkenning de mantel der liefde, die warm voelt op de kwetsbare huid. Zoiets.

Tot zover vanochtend. Een hele goede maandag, een goede week gewenst – en vrede, en alle goeds.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.