Lazarus staat op | Het is niet helder, maar je hoopt er het beste van

Het is niet helder, maar je hoopt er het beste van – PopUpGedachte maandag 7 maart 2022

Er leken heldere scheidslijnen te liggen tussen voor- en tegenstanders van de corona-maatregelen, maar zo eenvoudig was dat natuurlijk niet. De wappies bleken soms veel redelijker dan sommigen beweerden én degenen die maatregelen verkondigden hadden al veel meer van de kritiek in hun beleid meegenomen dan werd beweerd. Het was niet helder, nog steeds niet. Het is alleen aan het voorbijgaan, je hoopte er maar het beste van. De oorlog is wel vrij helder, al is er wat discussie of de uitbreiding van NAVO nou een goed idee was. Dan blijft nog de soevereine beslissing van Oekraïne over, een soevereiniteit die logisch en menswaardig is voor het Westen en onlogisch en onmenselijk voor de dood en verderf-zaaiende Poetin. Maar wat je dan te doen staat? Dat is al gelijk heel wat minder helder.

Dit staat vanochtend in de lezing van de dag, een psalm:

De wet van de Heer is volmaakt:
levenskracht voor de mens.
De richtlijn van de Heer is betrouwbaar:
wijsheid voor de eenvoudige.
De bevelen van de Heer zijn eenduidig:
vreugde voor het hart.
Het gebod van de Heer is helder:
licht voor de ogen.
Laat al mijn spreken en denken
voor U aanvaardbaar zijn, Heer.

Ik ben een groot voorstander van dichterlijke vrijheid, maar vind deze toch ingewikkeld. De tekst van de geboden van de Eeuwige is echt wel helder, dat is het punt niet. Heb uw naaste lief. Maar in de praktijk is het vanaf het ontstaan van die geboden geruzie en gedoe over wat ze betekenen. Ik heb heilig ontzag voor lyrische overwegingen die al zo lang zijn bewaard en het is een uiting van vertrouwen – maar de wetten, de richtlijnen, de bevelen en geboden zijn in theorie zwart-op-wit, maar er is geen hond die kan zeggen: prima, gaan we doen. Want iedereen die de zuivere geboden ter hand neemt om ze in praktijk om te zetten, komt op de koffie. Of het nu wetgeleerden zijn uit Jezus' dagen, doperse radicalen in Europa, de Russische of Syrische staatskerk of jij en ik, die op een dag besluiten: Kom, nou gaan we zuiver leven. Het is onbestaand.

Heel soms, zijn ze er even. Dan roept een niet-gelovende tv-presentator in Amerika zijn ‘christelijke’ regering ter verantwoording over de oorlog in Irak – of dat nou je naaste liefhebben is. Dat je ofwel dat gebod volgt óf deze oorlog voert. Simpel. Dan is het even helder, niet voor iedereen, maar toch voor een groot deel van de kijkers en luisteraars.

Even is het helder, nu tegenover Poetin. Tegenover allerlei situaties van uitsluiting, racisme, wat dan ook. In het verzet tegen onvervalst onrecht zijn de geboden soms even helder als glas en een steun in de rug. Tegelijk zijn ze nooit een blauwdruk voor het leven. Daarvoor is het leven te ingewikkeld.

Misschien eindigt de poëtische opsomming van de psalmist dan daarom ook niet met: dank je wel voor de geboden, zo komen we er wel uit. Of: zo gezegd, zo gedaan. Het eindigt met een bede, een open hand en een erkenning van het waagstuk dat het leven is. Niet een zeker maar een onzeker weten, met deze vraag: laat al mijn denken en spreken voor u aanvaardbaar zijn. Geen hoge pretenties, geen weten – maar een besef dat je vandaag zult denken en spreken zonder zeker te weten of het allemaal aanvaardbaar zal zijn – zonder zeker te weten of je niet op je schreden terug moet keren later, dat je volgende inzicht het huidige inzicht teniet zal doen – dat kan.

Zoveel weten we niet. En dat doet wél recht aan de ervaring. Als de voorschriften al helder zijn, dan is er niets helder aan de uitvoering. Voor niemand. Daarmee blijft het een gezamenlijk en individueel zoeken en vinden – en hopen, in verbinding met de Eeuwige, die de mens roept. Oproept om te proberen.

Tot zover vandaag. Een hele goede maandag gewenst. En vrede, en alle goeds.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.