Ga naar submenu Ga naar zoekveld

Lazarus staat op | Shit happens en dat moet ik lijdzaam ondergaan?

Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.

Deel:

PopUpGedachte 17 juni 2019 – Shit happens

Ik ben niet zo van de lijdzaamheid, maar soms krijg je de indruk dat het christendom het verkondigt. Een schaapachtig ondergaan van de shit die gebeurt in het leven en dan maar vertrouwen dat je al blatend op een dag wordt gered.

Het is niet alleen een moeilijk gegeven, het is moeilijk te geloven en zo’n beetje alles in mij verzet zich tegen dat idee. Vandaag een popupgedachte over de vraag van lijdzaamheid, over shit die gebeurt en welke houding daartegenover eigenlijk de fijnste of meest duurzame is. Misschien wel toepasselijk ook, zo op de maandag. De eerste dag van de week. Als alles nog kan gebeuren, je zelf nog een beetje kunt besluiten hoe je aan die week begint.

Voor de dagelijkse PopUpGedachte lees ik rond zes uur de Bijbelfragmenten zoals die vandaag in kerken over heel de wereld worden gelezen en begin dan te schrijven aan een gedachtendraadje. Rond zeven uur deel ik dat dan met wie het maar wil horen of lezen en begin dan met een opgeruimd gemoed aan de dag.

Vandaag staat er deze uitspraak van de rabbi uit Nazareth: “Ik zeg u geen weerstand te bieden aan het onrecht.” Hij reageert daarmee op de oude joodse wijsheid die zegt: Oog om oog, tand om tand. Dat klinkt heel bruut, maar was een geweldsbeperkende maatregel. Als iemand op je tenen gaat slaan, hak je hem daarvoor niet het hoofd af. Ook niet als de ander een lage-kaste-idioot is en jij een hoge heerser. Dan geldt: oog om oog, tand om tand. Dus ga jij in plaats van met de hakbijl te gaan zwaaien, zelf met je hoogheilige gewicht of het gewicht van een van je dienaren als vergelding op die teen van de lage-kaste-idioot staan, en meer niet. Dat vroeg natuurlijk een bijna bovenmenselijke inspanning, het was een heilige opdracht tot terughoudendheid, dat oog om oog, tand om tand.

Nu komt Jezus ten tonele en hij stelt dat al deze hou-het-binnen-de-perken-wetten niet gebracht hebben wat nodig is. Mensen slaan elkaar dan net niet het hoofd af, maar wat gebeurt er vanbinnen? Er wordt nog steeds gekolkt van woede, er zijn andere manieren om die lage-kaste-idioot het leven zuur te maken, zonder dat het lijkt op directe vergelding. Kortom, als je hebt geregeld dat mensen elkaar net niet kapot maken, heb je nog steeds geen samenleving die werkt, die leven brengt, die iets van het goddelijke weerspiegelt.

En Jezus zegt niet dat iedereen het moet doen, maar áls je dan zo nodig Jezus wilt volgen, dan is je taak dit: Onrecht verdragen. Als onderdeel van je mentale training. Boeddhisten hebben dit tot kunstvorm verheven – behalve dan tegen de Rohingya overigens, maar dat is een ander hoofdstuk.

Het gaat er in deze gedachte van Jezus niet om dat je machteloos bent of je machteloos moet voorwenden. Het gaat erom dat je van de mogelijkheden die je hebt tot vergelding of rechtzetten geen gebruik maakt. Maar waarom? En is dat überhaupt een goed idee? Krijgen we dan allemaal van die sub-assertieve mensen die passief-aggressief zichzelf heilig gaan zitten verklaren tegenover die mensen die hen och-och-och toch allemaal dat onrecht aandoen, maar zij zullen niets doen hoor. Nee, daar zijn ze te heilig voor.

Ik word er nog niet warm van. Wat me raakt is die vriendschap waarbinnen de één het kan verdragen dat de ander hem van alles naar het hoofd slingert, maar hij niet naar de woorden, maar naar het hart luistert. Zich niet verdedigt, maar het maar even laat gebeuren. Omdat hij of zij contact wil. Dát. Je kent je recht, je weet dat je naar je baas kunt stappen of terug kunt schelden of de collega’s erbij kunt halen of wat dan ook. En je weet wie jezelf bent. Hetgeen de ander zegt, triggert een stemmetje in je eigen hoofd – misschien ben ik ook wel een idioot of een slecht mens of een zwakkeling – maar je hebt dat gesprek met dat stemmetje al zo vaak gevoerd en je weet wie je bent, wat er waar is en wat er niet van waar is en dat het niet afdoet aan hoe geliefd je bent of hoe je jezelf hebt leren omarmen. Dus is er een vrije keus om al dan niet je te verweren tegen onrecht.

Jezus van Nazareth werkt er hard aan om een mens te scheppen die zich niet meer hoeft te verweren om iemand te zijn. Die geen muren nodig heeft om de identiteit te beschermen, omdat de innerlijke gloed te sterk is. Eentje die niet vol ressentiment het kwade over zich heen laat komen en zegt: wacht maar, jouw tijd komt nog wel. Maar die het van zich af kan laten glijden, omdat het nooit om jezelf gaat, maar over die ander en vervolgens op zoek gaat naar contact- of zich in elk geval niet langer hoeft te verdedigen.

Ik weet dat dit op 1000 manieren niet werkt. De mensen die dit uit zichzelf als gewetens-eis opleggen zijn vaak de mensen die nog wat assertiviteit hebben te leren – want je eigen identiteit wordt wel bewaakt, maar niet langer door muren, maar door liefde, borging, bron en aandacht.

Jezus doet een uitdaging: ‘Bied geen weerstand tegen onrecht’, ingebed in zijn werk om mensen te creëren die dat niet meer hoeven, zoals hijzelf dat niet meer hoefde en daar dan intens mooie mensen van worden. Geaard, geliefd, liefhebbend, met een capaciteit om pijn te verdragen, vrijwillig, onvrijwillig en steeds weer te zoeken naar het licht. In zichzelf, in de ander, in de wereld. Ik denk dat dát geloven heet.

Een hele goede maandag! En tot morgen.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.

Geschreven door

Rikko Voorberg

--:--