Lazarus staat op | Vooruitblikken en alvast terugkijken

PopUpGedachte vrijdag 20 september 2019 – vooruitdenken en terugkijken

‘Ik doe alleen mee aan de postcodeloterij, omdat ik het niet zou kunnen verdragen, als buren miljonair worden en ik niet.’ Dat zei een van hen gisteren in het café aan de Amsterdamse gracht. Er waren zo’n 50 schooldirecteuren en bestuurders bij elkaar van basisscholen in Amsterdam. Ik was gevraagd om iets bij te dragen aan het teamuitje, met een verhaal of verdieping. Met liefde natuurlijk.

Voor hen had ik het klassieke verhaal van het verloren schaap uitgepluisd. Dat het helemaal niet gaat daar om verloren zijn of gevonden worden, maar of je komt meevieren dat er iemand gevonden is. Het verhaal van het verloren schaap is niet gericht aan mensen in nood, maar aan mopperende religieuze leiders die het maar niks vinden dat Jezus met de tollenaars en prostituees rond de tafel zit. Met slechte, vaak rijke, mensen die geld verdienen aan het feit dat ze het geloof en de hoop van het ‘Volk van God’ hebben opgegeven en geld verdienen met hun lijf of met werken voor de wrede bezetter. De religieuze leiders, zo leg ik uit, konden geen ruimte vinden in hun hart voor de mogelijkheid dat deze ‘foute mensen’ iets van het licht hadden gezien. En ze morden.

Wanneer mor ik? Wanneer gun ik die ander dat niet? Dat was de vraag en dan blijken schooldirecteuren en bestuurders hele gewone mensen. Dat je meedoet met die loterij omdat je buren anders… Er werd gelachen en instemmend geroepen. ‘Ja, dat doe ik ook hoor.’ ‘Het zal me toch niet gebeuren, dat … ‘ Anderen die het niet zo goed kunnen verdragen dat sommigen mensen alles achterlaten en hun droom achternagaan. Gewoon vertrekken en maar zien. ‘Ik gun het ze hoor, maar hoop dan wel het echt verschrikkelijk misgaat.’ Mensen die hun huis verbouwen en dat álles volgens plan gaat, mensen van wie pasgeboren kinderen vanaf de eerste nacht doorslapen. De frustratie droop er vanaf. We waren allemaal mensen maar mooi vonden we het niet.

In de gelijkenis van het verloren schaap wordt gevraagd of je mee wilt vieren als iemand het geluk heeft gevonden te zijn. Dat het hem goed gaat. Vandaag in de tekst wordt een distantie gecreëerd tussen dat zogenaamde geluk van de ander en wat jij ten diepste wilt.

Wees niet bevreesd als iemand rijk wordt,
een groter huis heeft en meer weelde.
Want bij zijn dood kan hij niets meenemen,
zijn weelde volgt hem niet in het graf.

Ook al prijst hij zich gelukkig met zijn leven
– wie roemt je niet in je voorspoed? –
hij zal zich voegen bij zijn voorgeslacht,
bij hen die het licht nooit meer zullen zien.

Het relativeert dat huis een beetje. En miljonair worden? Niemand zou dat moeten willen. Je leven verandert, de cirkel om je heen verandert, hoe verhoud je je in vredesnaam tot zoiets wat je overkomt? Laat die postcodeloterij mensen wegverhuizen uit je straat, dat ruimt mooi op. En jaloers hoef je niet te zijn. Zit je met je kont op een eiland, terwijl een ander een school runt, kids voor het leven vormt en zó uiteindelijk de pijp uitgaat: als iemand die er was op de plekken waar het nodig was.

Paulus noemt vanochtend de wortel van alle kwaad ‘geldzucht’. Ik weet niet of jij er last van hebt, maar het kan soms knap lastig zijn. Met name als je het geld ff niet hebt. Het wordt soms zomaar een focus in je leven, terwijl je het eigenlijk niet wilt. En dan op zoek naar wie je wilt zijn. Naar je eigen reden van bestaan, naar de wetenschap gezien te zijn en geliefd. En misschien wel iets van ruimte te willen in je leven, groeiende vriendschap, meer ruimte om te delen, mensen aan tafel te nodigen of juist bij anderen langs te gaan. En dat verlangen is belangrijk en vraagt soms om creatieve wegen.

Maar die oude teksten waarschuwen ons zo voor dat wat we de ander eigenlijk niet gunnen? Voordat wat we eigenlijk een beetje begeren, omdat het zo lekker zou zijn. Het brengt je uit je evenwicht, uit je centrum, uit wat jou te doen staat. En bijna genadig zegt de psalmist, ter hulpe: We gaan allemaal dood, je kunt niets meenemen. Wie ben je dan nog? Tegen die tijd? 

En ik denk aan hoe projecten me kunnen meenemen en opslokken, terwijl de vraag aan het eind niet zal zijn of ik gelukte projecten heb gedraaid maar of ik bijvoorbeeld een goede vader en vriend ben geweest voor mijn kinderen. Zitten die schooldirecteuren toch dicht bij het vuur. Ondanks het kleinmenselijk niet gunnen dat we allemaal kennen, zitten zij op hun post. Het was een voorrecht om even bij hen te mogen zijn.

Vrede en alle goeds dit weekend.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.