Lazarus staat op | Kloppend hart

Kloppend hart – PopUpGedachte vrijdag 10 juli 2020

Er is weinig zo funest voor het menselijk welzijn als een hart dat niet klopt. Niet alleen in de voor de hand liggende fysieke zin. Het is net zo dramatisch in de overdrachtelijke zin. En ik bedoel daarmee niet dat sommige mensen nou eenmaal een lelijk karakter zouden hebben, of mensen die niet kloppen. Iedereen die leeft, is kloppend geboren. Anders bestond je niet. In fysieke en overdrachtelijke zin. En natuurlijk vol neigingen tot manipulatie, tot angst, tot wat voor minder fraaie dingen dan ook – allemaal in potentie aanwezig. Maar je klopt ook. Zeker als kind, als baby. Je krijgt wat je ziet. Honger is honger, pijn is pijn, tevreden is tevreden. Geen verborgen agenda’s, dat komt nog snel genoeg. Geen verdraaiing van de werkelijkheid, niet intentioneel in elk geval. Ook dat komt snel. Je bent geboren en het klopt. Het hart klopt.

Dan begint het leven zich in al haar onoverzichtelijkheid te ontrollen. Je krijgt verantwoordelijkheid, je wordt geacht slim te zijn, wijs eventueel, keuzes te maken. Dat zijn soms goede keuzes en soms beroerde keuzes. Soms weet je dat het beroerde keuzes zijn, soms kom je er pas later achter. En met die beroerde keuzes, ontstaat er kans op haperingen in de hartkamer. Evenals met beroerde keuzes die jou zijn aangedaan en waar het maar moeilijk mee leven is. Wat zo eenduidig en éénvormig door het lijf stroomde, dat stokt. Want er is je iets aangedaan of je hebt iets of iemand iets aangedaan en je kunt er geen weg mee. Als een prop in een bloedvat, doet het iets met de toevoer. Het is niet dat het hart opeens helemaal niet meer klopt, maar er klopt iets niet. Een deel van je lijf is van de toevoer afgesneden en wordt koud en pijnlijk.

Dit is niet te voorkomen. Tenminste, dat denk ik zo. Ik hoor het graag als het anders is. Dit is onderdeel van wie we zijn al heel snel. En we moeten rap leren met onszelf te leven. Met schaamte, met zelfverwijt, met verwijt aan anderen. En we worden geacht er iets van uit te dokteren. Propjes in bloedvaten door te prikken, dat het weer kan stromen. Dat het weer klopt. Overal. Dat de hartslag weer voelbaar is in de verste puntjes van ons lichaam. Dat we weer één zijn, uit één stuk, onderdeel van één systeem van stromende bloedvaten vol leven en warmte en beweging.

Vandaag lees ik een gedicht, een psalm van de koning. De man heeft grandioos gefaald. Hij weet dat het niet klopt. En een profeet kwam langs als een dokter van de ziel. U klopt niet meer, o koning. Met bijbehorende pijnlijke operatie-voorschriften. En dan schrijft de koning en ik lees deze regels:

Want Gij hebt behagen in oprechtheid
Gij hebt mij geleerd in eigen hart te zien.

Oprechtheid. De pijn en het falen onder ogen zien. Het falen van de ander ten opzichte van jou of het falen van jou ten opzichte van de ander. De totale puinhoop van onvermogen of die kleine herhaalde stomme leugen. Het blokkeert bloedvaten en vraagt om zelfonderzoek. Ter observatie aangeboden aan het academisch ziekenhuis van de geest: ik mijzelf. U, Eeuwige, hebt mij geleerd in eigen hart te zien.

Hoe leer je dat? Hij heeft het geleerd doordat er iemand van buiten op hem af stapte en zei: de Eeuwige heeft je gezien en je hebt gefaald. Je hebt naar je eigen standaarden die je hebt voor anderen compleet gefaald. Jij hebt voor jezelf goedgepraat wat je voor een ander nooit zou goedpraten. En als je eerlijk bent, heb je spijt. Maar durf het maar eens toe te geven dat je spijt hebt, want waar moet je het zoeken als je erkent dat je stom bent geweest. Dan opent zich de grond toch onder je voeten? Nee, zegt de ander: dan opent zich de hemel boven je hoofd. Waar moet je het zoeken? Bij de Eeuwige die donders goed weet wat de natuur van de mens is. En je leert je eigen hart te onderzoeken. Te biecht te gaan. Te erkennen. Het onder ogen te zien. De profeet komt de koning twee dingen zeggen: je hebt het grondig verkloot én ik heb je gezien, geliefde.  

Oprechtheid, omdat het bloed er weer van gaat stromen, in eigen hart zien opdat het klopt. Tot in de donkerste, verste uithoeken van het lijf van ons leven.

Tot zover de PopUpGedachte van vanochtend. Een hele goede vrijdag gewenst, tot maandag – en vrede, en alle goeds.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.