Ga naar submenu Ga naar zoekveld

Lazarus staat op | Op zoek naar de handtekening van de maker

Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.

Deel:

Gewoon goed kijken – PopUpGedachte vrijdag 12 november 2021

Met een zwarte stift ging hij over het schilderij, nauwkeurig volgde hij de barsten van de vernislaag, het craquele. Elke afslag in de barstjes kreeg een nieuw nummer. Het schilderij zelf was een werk, waarin niet per se heel te ontdekken was op het eerste gezicht. Maar de kunstenaar, Pavel van Houten, zag een andere laag: letterlijk. Hij schrijft: 'Met mijn onderzoek naar craquelé wil ik het publiek meenemen in mijn fascinatie voor de patronen in de natuur. Zoals de verf van een schilderij scheurt, zo ontstaan er ook barsten in het zand, je huid of in een boombast. Door de focus te leggen op het craquelé wordt de aandacht weggevoerd van het afgebeelde, en terug naar één van de basisvormen van de natuur.'

In de Amsterdamse dierentuin Artis had hij een stuk van de bossages afgezet en met een grote groep vrijwilligers begon hij uiterst gestructureerd in kaart te brengen hoeveel nerven er in alle blaadjes aanwezig waren. De vrijwilligers die meededen kwamen er behoorlijk onder de indruk weer vandaan. Niet doordat de kunstenaar hier uit verf en doek iets briljants had gebrouwen, maar doordat hij je had uitgenodigd nog eens goed te kijken en door het simpele werk van het tellen onder de indruk te raken van de ongelofelijke ragfijne schoonheid, detaillering en structuur van de natuur zelf.

Deze kunstenaar noemt zichzelf bij mijn weten niet religieus, het heeft ook geen religieus doel ,maar wat er gebeurt met mensen is indrukwekkend. Ik moet eraan denken bij het lezen van de tekst van vanochtend, die in een andere tijd met een wat andere intentie ook weer oproept om te kijken:

[De mensen, die] wel de werken zagen, en toch de Kunstenaar niet kenden, maar die het vuur, de wind, of de trillende lucht, of de sterrenwereld, het geweld van het water, of de lichten aan het uitspansel beschouwden als goden, die de wereld besturen.
Als zij van deze dingen goden gemaakt hebben, omdat zij bevangen waren van hun schoonheid, dan mogen zij weten, dat de Heer van dit alles zoveel schoner is, want de Schepper van dat alles is ook de oorsprong van alle schoonheid!
En als zij getroffen waren door de kracht en het geweld van die dingen, laten zij dan begrijpen, dat de Maker van dat alles zoveel machtiger is! Uitgaande van de grootheid en de schoonheid van de schepselen kan men immers door vergelijking komen tot de kennis van de Schepper!

Bij de schrijver van deze woorden komt er iets dogmatisch overheen te liggen, een zendingsdrift die een kunstenaar als Pavel vreemd is – maar toch, tijd en plaats en context hebben daarop een grote invloed. De kracht van de tekst is de verwondering die optreedt bij het bestuderen van het geweld van het water, het licht van het uitspansel, het vuur, de wind, of de trillende lucht – of dus de ongelofelijke regelmaat waarmee de vernislaag van een schilderij barst, basisstructuren van de natuur.

Pavel en de schrijver van deze en andere teksten leren de mens kijken. Pavel zou het fantastisch vinden als mensen na zijn lezingen met een nieuwe blik door het museum lopen, niet enkel meer de schilderijen bekijkend op zichzelf, maar ook de laag van het vernis bestuderen: uit puur plezier.

De schrijver van deze tekst uit het boek Wijsheid nodigt de kijker uit om zo door de natuur te lopen; te zien wat voor ogen is, maar ook meteen die transcendente laag te zien; de hand van de maker in het gemaakte – of je nou een concrete voorstelling hebt bij die maker of niet. Het betovert opnieuw de in onze ogen zo vaak onttoverde wereld.
Aan die onttovering is het christendom overigens mede debet. Als de natuurelementen zelf niet meer goddelijk zijn, dan hoef je ze niet meer te vrezen; de rollende donder, het duivelse water – maar je leert ook zomaar het respect af. De angstige mens wordt de overmoedige mens die meent met de natuur te kunnen doen wat hij of zij wil. Dat leidt tot Glasgow-conferenties waar de mensheid toch in redelijke paniek bij elkaar komt om te redden wat er nog te redden valt. De handtekening van de Eeuwige of een Eeuwige handtekening herkennen in de wereld om ons heen – en in onszelf trouwens, de nerven in onze eigen huid – brengt ons een absoluut noodzakelijke verwondering en hopelijk een nieuw gewonnen liefde en respect.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.

Geschreven door

Rikko Voorberg

--:--