Lazarus staat op | Hebben we leiders nodig?

Hebben we leiders nodig? – PopUpGedachte vrijdag 13 januari 2022

Ja, nogal wiedes. Leiderschap is ongeveer hét ding van onze tijd. Goede leiders, serieuze leiders, wijze leiders, dat hebben we nodig. Anders wordt het een zootje. Wat we kunnen missen als kiespijn zijn liegende leiders, achterbakse leiders, autoritaire leiders.

Wat moeten ze doen? De koers aangeven, recht spreken, bevestigen wat waar en goed is en ons herinneren aan wat genant en beroerd is. Wat interessant is aan de moderne lessen in leiderschap dat wijze leiders niet strak leiding geven, niet hun wil opleggen, maar luisteren, dienen en tevoorschijn roepen wat er al leeft onder de menens. Zou er dan niet theoretisch in elk geval ruimte moeten zijn voor de gedachte dat het zou kunnen dat leiders helemaal niet nodig zijn als leiders? Als de rechter recht spreekt, doet hij of zij dan eigenlijk niet meer dan de dader herinneren aan wat allang bekend was en dat effectueren. En het slachtoffer bevestigen aan wat allang bekend was; aan het bestaande recht.

Heb ík een leider nodig? Er is een fascinerend verhaal te vinden in het boek Samuël, een hypermoderne gedachte over een platte, leiderloze samenleving. Wie dacht dat God, koning en vaderland een heilig drietal was, zou dit maar eens moeten herlezen. Vertegenwoordigers van het volk komen naar de priester en eisen van hem dat hij een koning aanstelt. Samuel, de priester, vindt dat een bar slecht idee en gaat in conclaaf met de Eeuwige zelf. Die zegt, volgens de tekst, dat dit betekent dat ze het goddelijk leiderschap verwerpen en dat er alleen maar ellende van komt. Dat geeft Samuel door aan het volk en hij waarschuwt tegen de uitbuiting door zo’n koning.

Maar het volk wilde niet naar Samuël luisteren en zei: 'Toch moeten wij een koning hebben.' Dan zijn wij gelijk aan alle andere volken. Onze koning zal rechter over ons zijn en voor ons uittrekken om onze oorlogen te voeren. Samuël hoorde de verlangens van het volk aan en bracht ze over aan de Heer. De Heer zei tot Samuël: ‘Ga in op hun verzoek en stel een koning over hen aan.’

Wie nog dacht dat koningen regeren bij de gratie Gods, moet nu concluderen dat zij regeren ondanks de gratie Gods. Of dat die gratie groot genoeg was om ons weg te laten komen met het onzalige idee om een koning aan te stellen.

Wat betekent dit voor mij? Het legt in elk geval de verantwoordelijkheid terug; het stampt de hierarchie uit de samenleving. Jij en ik zijn gelijkelijk verantwoordelijk tegenover de Eeuwige en er is geen ander aan wie ik die verantwoordelijkheid kan overdragen. Als je spijt hebt over stommiteiten is er de tempel en de priester, als je opnieuw wilt leren wat goed en waar en volkomen is dan is er de priester en de tempel. Maar er is niet zozeer een glimmend centrum van de macht om naar op te kijken en trots op te zijn. Je bent het zelf. Neem die verantwoordelijkheid.

Het is fijn als een leider voor je gaat denken, maar dat is precies het probleem dat God ermee lijkt te hebben. Het geweten en de mens, de inspiratie en jouw ziel, de intuïtie, de hoop en de liefde – die zijn genoeg. Daarin spreekt de Eeuwige: Mens, je weet wel wat goed en waar en volkomen is. Ga maar doen. Erken waar je faalt. Begin opnieuw.

De koning is ook een symbool, de goede sier, de trots op volk en vaderland. En er is veel meer dat die functie draagt: van het merk dat je draagt tot de kerk waar je lid van bent of de partij op wie je stemt of het bedrijf waar je onderdeel van bent. Die goede sier, dat identificeren met een instantie – die tekst van 30 eeuwen geleden is er al hyperkritisch op.

Vanochtend deze vraag: of ik mijn eigen leiderschap ter hand neem, in samenspraak met de Eewige – zoals Jezus van Nazareth dat doet. Als er één atypische leider is dan is hij het wel. En dat dan maar volgen. Dwars tegen de stroom in en tussen de grootspraak door. Op zoek naar geïnspireerd leven.

Tot zover vanochtend. Een hele goede vrijdag gewenst en een heel goed weekend. Maandag ben ik er weer met een nieuwe popupgedachte: voor nu; vrede gewenst. En alle goeds.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.