Ga naar submenu Ga naar zoekveld

Lazarus staat op | Wat staat ons dan te doen

Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.

Deel:

Maar wát moet je dan doen? -  PopUpGedachte vrijdag 21 februari 2020

Het zit er bij protestantse gelovigen ingeramd dat het gelóóf je redt, niet wat je doet. Dus je hoeft geen ‘goede werken’ te doen, maar er moet iets in je hart en ziel gebeurd zijn, je moet iets zeggen, iets denken – en dat daaruit iets volgt qua gedrag, dat zal dan wel.

Maar daar gaat het niet om, natuurlijk. Het is een verhaal van genáde, althans dat is de bedoeling, niet een contract met een lijstje goede dingen die je moet doen waarna een beloning wacht van eeuwigheid, hemel of wat je ook bij zoiets voorstelt.

Het is het zelfverstaan van de gemiddelde protestant, evangelische of wat voor niet-katholieke stroming dan ook: de katholieken moeten dingen doen, wij hoeven alleen maar dingen te geloven. En dat is natuurlijk niet zo. Het is allemaal wel begrijpelijk hoe zoiets ontstaat, Luther moest een stevig punt maken, er moesten dingen veranderen in die vastgelopen katholieke kerk ooit – vonden de katholieken ook, in elk geval na dat hele gedoe met Luther vonden ze dat. Maar dat wat je doet irrelevant zou zijn, is een karikatuur van het verhaal. Genade is gratis, voor niets, maar het is natuurlijk niet goedkoop. Het is absoluut een verandering van het hart, maar het is geen mentale denkoefening, waarna de wereld zich verder zonder zichtbare verandering ontrolt.

Juist in een tijd waarin velen zich afvragen of er nog enige relevantie zit in dat oude verhaal van christendom – en heel velen al lang besloten hebben dat er geen enkele relevantie meer in zit – is de handeling onmisbaar. ‘Anders is het geloof ook dood’, zegt Jakobus. Is het een vroege voorafschaduwing van de grote Friedrich Nietzsche, die het net iets anders zei en een soort van treurig beweerde dat Gód dood is? Ik heb ze nog nooit naast elkaar gezet, maar het is interessant. Dit zegt Jakobus over de dood van het geloof.

Broeders en zusters, wat baat het een mens te beweren dat hij geloof heeft, als hij geen daden kan laten zien? Kan zo'n geloof hem soms redden. Misschien zal iemand zeggen: 'Gij hebt de daad en ik heb het geloof.' Dan antwoord ik: 'Bewijs me eerst dat ge geloof hebt, als ge geen daden kunt tonen; dan zal ik u uit mijn daden mijn geloof bewijzen.' Het is duidelijk dat een mens wordt gerechtvaardigd door daden en niet alleen door geloof. Zoals het lichaam dood is zonder de ziel, zo is het geloof dood zonder de daad.

Wat staat ons te doen. Dat is steeds opnieuw de hamvraag van degene die geraakt is door ideeën van christendom. Het gaat er niet om wat voor fijn gevoel het geeft, hoe heerlijk of hoe pijnlijk of hoe gezellig het allemaal is. Superrelevant hè, dat wel. Zonder gevoel redt je het ook niet. Maar zonder de daad gaat ofwel het geloof ofwel God dood – en dat is voor de menselijke perceptie hetzelfde.

Het zit er bij me ingegrift, sinds ik met kunstenaars werk: in de handeling ontdek je wat je gelooft of waar je voor staat. Het is niet zo dat hetgeen je doet of maakt of voortbrengt enkel een uitdrukking is van een voorgevormde gedachte: het doen zelf brengt je tot inzicht in wat je eigenlijk zat te denken of te voelen. Het was een van de redenen voor We Gaan Ze Halen ooit. Je kunt niet kamperen in zo’n vluchtelingenkamp, zoals we deden met Pasen 2016 en dan naar huis gaan en er geen consequenties aan verbinden. En dan zijn er heel veel manieren mogelijk, maar wij starten met We Gaan Ze Halen, refererend aan Europese beloftes van eerlijke verdeling van vluchtelingen over Europa.

En pijnlijk genoeg, hebben we vandaag bekend gemaakt dat We Gaan Ze Halen wordt opgeheven. Je kunt wel iets doen, maar als het ondertussen luchtfietserij is geworden omdat er in Europa elke politieke wil ontbreekt om tot een gezamenlijke constructieve oplossing te komen, dan wordt het roepen van We Gaan Ze Halen een van de werkelijkheid losgezongen leus. Een soort geloof zonder daden, zogezegd.

Het opheffen van We Gaan Ze Halen is een uiting van pijn en frustratie over wat we van Europa hebben laten worden met elkaar. En ook dat is een statement, een daad. En de volgende zal ook verwacht worden van ons. Wat dan wel te doen, is de vraag. Vluchten, gastvrijheid voor vreemdelingen, beseffen dat je eigendom niet van jou is maar je hebt gekregen ten dienste van de ander – het zijn basiselementen van de grote godsdiensten?

Geloof zoekt uitingsvormen – niet eens omdat je weet wat goed is, maar om te zorgen dat wat je gelooft ook daadwerkelijk gaat stromen.

Tot zover vandaag. Een hele goede vrijdag gewenst en vrede, ondanks alles, en alle goeds!

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.

Geschreven door

Rikko Voorberg

--:--