Lazarus staat op | Het gaat niet om wie je bent, maar wat je doet

Het gaat niet om wie je bent, maar wat je doet – PopUpGedachte 26 februari 2021

Op een verjaardagsfeestje vraagt iemand wie je bent. Een verjaardagsfeestje van vroeger, dan hè? Toen we nog met biertjes in de hand en een volgepakt huis met jan en alleman stonden te praten, vlak op elkaar, aerosolen vrijelijk verspreidend. Toen kon je op zo’n feestje nog iemand tegenkomen die je niet kende. Nu komen er zo weinig mensen dat een onbekende op een feestje tegenkomen echt heel bijzonder zou zijn; het is meestal jijzelf en de feestgever, veel groter wordt het niet.

Vroeger, toen er nog feestjes waren, vroeg dan zo iemand: wie ben jij? En dan zei je een naam en begon meestal iets te vertellen over wat je doet in het leven. Dan waren er van die bijdehante mensen die dan zeiden: 'Oké, dat dóe je, maar wie ben je?' Die hadden dan ergens zo’n levenswijsheid quote gelezen die zei dat je niet bent wat je doet. Wat waar is, maar soms ook zuigerig. In elk geval ben je natuurlijk niet wat je doet. Of toch?

Het is de vraag of ‘wie je bent’ wel kenbaar is. Wie je bent, wordt ook nogal eens van buitenaf gedefineerd. Je bent homo of zwart of wit of rijk of arm of dik of dun of autistisch of leuk. Wat je doet kan veranderen, maar kom maar eens van zo’n label af als het je niet bevalt. Het kan je ook zomaar gevangen zetten. In spirituele zaken zeggen ze dat het altijd om het hart gaat en de ziel; niet wat je doet, maar wie je ten diepste bent.

Vandaag laat de profeet Ezechiël, een van de vele profeten ver voor Christus, daar een ander licht op schijnen. Misschien is het juist wél wat je doet, wat bepaalt. Want wat je doet, daar kun je iets mee. Daar kun je verantwoordelijkheid voor nemen, verandering in aanbrengen. Terwijl als het gaat om wie je bent, hoor je soms zomaar ‘ik ben nu eenmaal zo’. Dit staat er vanochtend:

“Als een rechtvaardige zich van zijn eigen rechtvaardigheid afkeert en kwaad gaat doen,
dan zal hij daaraan sterven, sterven om het kwaad dat hij gedaan heeft. En als de boosdoener zich van zijn boze daden afkeert en gaat handelen naar rechtschapenheid en deugd, dan zal hij in leven blijven. Als hij tot inzicht komt en zich afkeert van zijn slechte daden, dan blijft hij zeker in leven”

Het is goed mogelijk dat de profeet sterven en leven hier wat overdrachtelijker bedoelt, het is in elk geval geen bedreiging van de profeet, maar een constatering. En dit is niet zo makkelijk te verhapstukken voor zijn luisteraars, die zijn verontwaardigd. Want zij zijn het uitverkoren volk van God, de rechtvaardigen en dan kun je niet zomaar ervan uitgaan dat als ze miskleunen dat ze dan net zo hard gepakt worden als die heidenen. En je kunt al helemaal niet denken, dat als een heiden of zondaar of wie dan ook, iets goeds gaat doen dat dit telt. Dat moet je niet al te serieus nemen en wantrouwend benaderen, toch? Want zo iemand ís slecht of hoort nu eenmaal niet bij ons, of wat voor statische statements je ook voor identiteit kunt gebruiken.

Ezechiël is nogal pragmatisch en biedt daarmee een enorme mogelijkheid tot emancipatie en gelijkheid. Kijk naar wat iemand doet, punt. Dat legt ook een hel van een verantwoordelijkheid neer bij de mensen met een zwaar ontwikkeld geweten. Die zijn altijd dan de bok. Maar daarover meer in de verhalen van JC van Nazareth, die het erkennen van falen en vertrouwen van genade van de Eeuwige ook meteen als goede daden aanrekent. Dat komt. Eerst dit:

Je identiteit is niet in beton gegoten. Je weet niet eens precies wie je bent. Dat beseft iedereen die in onverwachte situaties weer heel andere dingen van zichzelf tegenkomt. En iedereen kan besluiten anders te handelen dan de vorige keer. En dat maakt werkelijk verschil – is het niet in de ogen van de ander, dan wel in die van de Eeuwige. Je bent uiteindelijk toch ook tenminste voor een deel dat wat je doet en dat is goed nieuws, want het biedt steeds opnieuw nieuwe mogelijkheden voor herstel, heling en goedheid.

Tot zover vanochtend. Een hele goede vrijdag gewenst, maandag weer een nieuwe popupgedachte en voor nu: vrede, en alle goeds.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.