Lazarus staat op | Er is maar één vorm van vasten die telt

Er is maar één vorm van vasten die telt – PopUpGedachte vrijdag 28 februari 2020

Het zou eigenlijk een goed idee zijn om de koffie te laten staan. Om een uur per dag te sporten. Of een andere vorm van vasten. Er zijn zoveel mogelijkheden en zo vasten biedt een haakje. Ik weet nog wel dat zelfs de opkomende hoofdpijn na vierentwintig uur geen koffie op een bepaalde manier bevredigend werkte. Zie je, ik moet van die verslaving af, dacht ik.

Het jaar daarna vond ik dat beetje hoofdpijn onhandig worden en nam een aspirientje. Nog weer een jaar later hield ik het bij één koffie per dag. Maakte het alweer makkelijker. En makkelijker maakt het dus minder bevredigend. Ooit vastte ik in mijn gedreven studententijd met vrienden tussen Hemelvaart en Pinksteren. Tien dagen lang water en brood. Moeilijk man. En dan de smaakexplosie die een klein stukje kaas creëert na tien dagen brood met boter en glazen water. Onbeschrijflijk.

De challenge, het afzien – het is een bevrediging in zichzelf natuurlijk, hè? Het is niet meer zo dat we ons per se er vromer door voelen worden. Ik heb niet de indruk dat men zich met zijn of haar vasten op de vroomheid laat voorstaan, zoals de oude Bijbelteksten verwijten aan hun tijdgenoten. Maar dat het heeft plaatsgemaakt voor een andere directe bevrediging: kunnen focussen, het uit kunnen houden, dat soort dingen.
De ramadan is een vasten met nog weer een andere component: het is vooral een feest van gezamenlijkheid en gemeenschap. Een soort Kerst maar dan veel langer. Met elke avond gezamenlijk eten – het is écht gezellig. Daar gaat het niet om de challenge, maar om de verbinding met elkaar.

De profeet wil het weer eens anders, het zal ook weer niet. De profeet stelt dat er maar één soort vasten is en de rest is leuk voor erbij maar het is de vraag of het de naam waard is. Ik weet niet of ik het ermee eens ben, want alle focus is meegenomen – maar het is wel zeer onderhoudend en scherp geschreven. Dit staat in de lezing die vanochtend in de kerkelijke traditie wordt gelezen door velen:

“Is dat soms het vasten dat Ik verkies, is dat een dag waarop de mens zich vernedert? Zijn hoofd als een riet laten hangen en neerliggen in zak en as: noemt gij dat soms vasten, en een dag die Jahwe behaagt?”

Retorische vraag. Vast niet.

Is dit niet het vasten zoals Ik het verkies: boosaardige boeien slaken, de strengen van het juk losmaken, de geknechte de vrijheid hergeven, en alle jukken door te breken? Is vasten niet dit: uw brood delen met wie honger heeft; arme zwervers opnemen in uw huis; een naakte kleden die gij ziet en u niet onttrekken aan de zorg voor uw broeder?

Toch lastiger om als challenge te formuleren. Ik ga veertig dagen lang anderen bevrijden. Oké, maar hoe dan? Ik ga veertig dagen lang jukken doorbreken. Het klinkt superstoer maar waar begin je dan? Ik ga veertig dagen lang mijn brood delen met wie honger heeft – dat kan nog wel. Veertig dagen lang arme zwervers opnemen in mijn huis? Ho, wacht even. Dat is wel veel gevraagd. Kan ik niet gewoon vlees laten staan. Ik ga veertig dagen lang naakte mensen kleden, maar ja, waar vind ik ze. Ik ga veertig dagen lang zorg dragen voor degenen die zorg nodig hebben.

Dat is fantastisch maar ik wil graag een ritueel, toch? Iets symbolisch wat ik echt kan doen. Maar Jesaja is onbarmhartig. Wil je echt iets doen? Ga dan echt iets doen. Misschien houdt hij te weinig rekening met de menselijke maat. Dat we rituelen nodig hebben om ons ergens aan te herinneren en dat het écht doen van wat nodig is gewoon een stuk moeilijker is. Misschien. Tegelijk ziet Jesaja een volk vasten zonder dat het hen helpt. Het ziet er vroom uit, maar ze worden er niet andere mensen van. Het verandert niets. En daarom zegt hij: wil je echt verandering? Ga dat dan brengen op plekken van nood. Niet biddend in je binnenkamer, niet nog eens meer gebedjes de lucht in slingeren. Begin gewoon. En dan, zo zegt hij, …

Dan breekt uw licht als de dageraad door en groeien uw wonden spoedig dicht; dan gaat uw geluk voor u uit, en sluit de Heers glorie uw stoet. Als gij dan roept, geeft de Heer u antwoord, en smeekt gij om hulp, Hij zal zeggen: 'Hier ben Ik!'

Jesaja stelt dat je van vasten niet automatisch de wind in je rug gaat voelen, dat niet automatisch de flow in je leven begint – dat ontstaat als je dat gaat doen wat de kracht achter deze kosmos steeds het liefst gerealiseerd ziet worden: zorg voor degenen die het nodig hebben. Dan stap je een krachtenveld binnen dat groter is dan jezelf. Dan gaat de hemel open, is de belofte. Dan zegt de Eeuwige: Hé, jij ook hier? Ik ben hier ook.

Dat is de belofte van de dag. Een om mee te nemen in het weekend. Voor nu, een hele goede vrijdag gewenst, meer popupgedachtes te vinden op Lazarus Staat Op – en de crowdfunding voor PopUpGedachtes en al die andere projecten begint bijna! Hou Rikko.nl in de gaten want daar wordt aan gewerkt. Voor nu: vrede gewenst. En alle goeds.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.