Lazarus staat op | Laat het me zien dan

Laat het me zien dan – PopUpGedachte vrijdag 3 juli 2020

De motor van geloven is twijfel. Zonder dat komt er geen beweging in. Ik dacht altijd dat het zekerheid was, dat alles op de been hield. Maar daar twijfel ik nu dus aan. En dat helpt. Het verbindt me met al die mensen die het ook niet zo zeker weten. Het verbindt me ook met de Eeuwige. En het is niet zomaar twijfel. Het is niet zomaar je afvragen of er wel een God bestaat. Dat zal een eeuwige vraag zijn, een onbeantwoorde ook. Al is er voor mij extreem veel reden om erop te vertrouwen, toch is het weten ervan buiten mijn bereik. Maar het is niet alleen twijfel aan het bestaan van de Eeuwige. Het is vooral ook twijfel aan de wereld, aan de zekerheden van het leven. Twijfel aan de moraliteit van de mensheid, twijfel of dat wat goed is ook werkelijk goed is, onzekerheid over de vraag of dat wat we zien om ons heen, wel alles is wat er te zien is – of dat er achter de werkelijkheid zoals die zich aandient niet iets anders schuil gaat. Twijfel aan mijn eigen goede intenties, twijfel ook aan vermeende slechtheid van mijzelf en van de mens an sich. Het is allemaal niet zo zeker en dat is precies waar geloven over gaat. Je laten confronteren en bevragen door een hogere werkelijkheid, waar je steeds slecht glimpen van opvangt.

En gedreven twijfel brengt geloven en weten in beweging. De wetenschap is de plek van twijfel. Daar worden eerder vastgestelde waarheden onderzocht, aannames bevraagt. Met reden altijd – er is altijd bijzonder goede reden om een hypothese te doen, maar het moet wel onderzocht. Door geloof als wereld van zekerheden te willen poneren, waar je nou eenmaal in moet geloven, hebben we de zoekende mens buiten de wereld van geloven geplaatst. Terwijl de zoektocht een inherent onderdeel is. Vrienden zeiden dan vroeger: ik kan het gewoon niet geloven. Punt. En de kerk vond dat dan jammer. Punt.

Terwijl Thomas vandaag zegt: ik kan het gewoon niet geloven. Maar hij druipt dan niet verslagen af en de rabbi zegt dan niet: balen zeg, jammer. Er gebeurt nogal iets anders. Dit staat er:

“Tomas, een van de twaalf, ook Didymus genaamd, was niet bij de leerlingen, toen Jezus kwam. De andere leerlingen vertelden hem: 'Wij hebben de Heer gezien.' Maar hij antwoordde: 'Als ik niet in zijn handen het teken van de nagelen zie en mijn vinger in de plaats van de nagelen kan steken en mijn hand in zijn zijde leggen, zal ik het niet geloven.'  

En dan acht dagen later: “Hoewel de deuren gesloten waren, kwam Jezus binnen, ging in hun midden staan en zei: 'Vrede zij u.' Vervolgens zij Hij tot Tomas: 'Kom hier met uw vinger en bezie mijn handen. Steek uw hand uit en leg die in mijn zijde, en wees niet langer ongelovig, maar gelovig.'

Het niet-geloven hoort er gewoon bij. Als het maar een gedreven niet-geloven is. Verderop zegt Jezus: zalig die niet zien en toch geloven. Tuurlijk, dat is ook briljant. Die overgave, dat bovennatuurlijke inzien. Maar daarmee wordt de wil om te zien nog niet bekritiseerd. Thomas nam geen afscheid toen hij niet kon geloven en de rabbi haalde niet verdrietig de schouders op omdat hij er ook niet iets aan kon doen.

Job wilde God zien. Elia wilde God zien. Grote namen die dan wel gefrustreerd over Gods handelen, dan wel gedeprimeerd over de afwezigheid van Gods handelen, de Eeuwige onder ogen wilden komen. Zij gingen de strijd aan. Wee degenen die de zoekende mens veroordeelt die de strijd aan wil gaan. Zoeken, twijfelen, gedreven twijfel – niet de lamlendige: ik weet het ook allemaal niet hoor, laat maar zitten – maar het willen weten omdát je het niet zomaar gelooft, dat is een belangrijk onderdeel van wat geloven is. Denk ik.

Een hele goede vrijdag gewenst. Tijd voor weekend, maandag weer terug met een nieuwe PopUpGedachte en voor nu: vrede, en alle goeds.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.