Ga naar submenu Ga naar zoekveld

Lazarus staat op | Is er plek voor wraakgevoelens?

Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.

Deel:

Of er plek is voor wraakgevoelens – PopUpGedachte vrijdag 8 oktober 2021

Nee natuurlijk niet, zou je zeggen. Wraakgevoelens zijn een onvolwassen, kwade neiging. Wraak is nergens goed voor, behalve dan het uiten van een frustratie en meestal lucht het nog niet op ook. Zoiets zou een psycholoog kunnen zeggen. Het is alleen niet helemaal waar. Het strafrecht bevat altijd een bepaald afgewogen wraakelement. Vergelding vanwege aangedane schade of vanwege gedaan onrecht wordt vergolden, waardoor bestaande wraakgevoelens of wraakneigingen van slachtoffers of anderen in de samenleving worden gekanaliseerd. Zoals in de Bijbel God wel zegt: 'Mij komt de wraak toe' – zo zegt de rechter dat in de samenleving: ons komt de wraak toe, laat het ons vergelden. Dat is nog niet makkelijk als jou iets is aangedaan, maar het is wel de enige weg om een leefbare samenleving in stand te houden – want wraakgevoelens zijn machtige dingen.

Of je je nou bezighoudt met de toeslagenaffaire of je – zoals ikzelf – al jaren bezighoudt met de situatie van vluchtelingen in Europa, wraakgevoelens zijn je dan niet vreemd. En al kijken we er in onze cultuur vooral met afkeuring naar – zeker als een bepaalde groep mensen het in hun botte hersens haalt om een galg mee te nemen naar een demonstratie – de gevoelens zelf zijn feiten. Je kunt moeilijk zeggen dat je iets niet mag voelen. De verantwoordelijkheid die de mens heeft, is om de redelijkheid van de wraakgevoelens te onderzoeken, want daarmee kan je ze sturen.

Gisteren was er een onderzoeksdocumentaire door Pointer op tv. Ik was zelf nog niet in staat om deze te zien, maar de voorfilmpjes en artikelen en persberichten spraken boekdelen. Wat al jaren straffeloos gebeurt door Europese overheden werd eindelijk met hoge kwaliteit en onweerlegbaar bewijs vastgelegd: elite-eenheden van Europese overheden worden ingezet om op grove wijze kwetsbare mensen die proberen om asiel in Europa aan te vragen zonder enige vorm van proces en met heel veel geweld terug te duwen naar het grondgebied buiten Europa waar ze vandaan komen. Het is staande praktijk, goed gedocumenteerd, gruwelijk in de uitvoering en het wordt keihard ontkent door overheden. De Griekse overheid is wel de meester van de blatante ontkenning terwijl het voor iedereen zichtbaar gebeurt.

Ik lees vanochtend dit van de profeet Joël en kan alleen maar aan deze beelden denken:

De heidenen hebt Gij bedreigd,
de zondaars neergeslagen,
hun naam hebt Gij voor eeuwig uitgewist.
De volken verdwijnen in de kuil die zij groeven,

Nu zijn we allemaal ‘de heidenen’ hier in Europa, maar het verlangen naar wraak, de hoop op woede en vergelding: het trilt door deze woorden heen. En of je nu een toeslagenaffaire hebt meegemaakt of je met vluchtelingen bezighoudt of op andere manier het onverteerbare onrecht, toegebracht door overheden, onder ogen ziet.- Mensen die zich met het klimaat bezighouden, kunnen ook verteerd worden door frustratie over gekonkel en leugens – Je wilt het liefst wraak zien. En nee, het komt niet zo volwassen over. We vinden al gauw dat we eerst naar onszelf moeten kijken – en dat heeft ook zo z’n plek. Woede op de ander kan zomaar zelfrechtvaardigend zijn.

En toch; als de Eeuwige zegt; mij komt de wraak toe – dan bestaat er blijkbaar een plek voor wraak. Zoals die er ook is in het strafrecht. Soms moeten we over wraakgevoelens heengroeien omdat ze gewoon te onvolwassen of te ongefundeerd zijn, andere wraakgevoelens krijgen hun plek hier volgens de profeet vanochtend. Bij een hogere instantie – wiens wegen ik niet altijd begrijp. Maar wat hoop je op een einde aan dit gedrag, het blatante onrecht en de aanleidingen daarvoor. Opdat het onrecht niet zomaar blijft bestaan. Om dan maar af te sluiten met dat citaat wat het fundament is voor veel van mijn werk, waarschijnlijk van Augustinus: Hoop heeft twee prachtige dochters: woede en moed. Woede over hoe de dingen zijn en de moed om te durven geloven dat ze niet zullen blijven zoals ze zijn.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.

Geschreven door

Rikko Voorberg

--:--