Lazarus staat op | Wie dient nu wie precies

Wie dient nu wie precies? – PopUpGedachte woensdag 11 maart 2020

De bedoeling van godsdienst is dat je God dient, zou je zeggen. Dat de eeuwige het nou eenmaal beter weet dan jij en je dus maar beter hebt te volgen, anders loopt het slecht met je af. Of in pedagogisch verantwoorder versies: dat is goed voor je, voor jezelf, voor de ander, voor de wereld. En dat is lang niet altijd het geval, dat het dienen van God door mensen beter is voor diegene zelf, de ander, de wereld – er komt in de praktijk namelijk ook veel rotzooi uit de handen van mensen die zeggen God te dienen. Dan zeggen andere gelovigen natuurlijk van hen dat ze niet écht God dienen, maar dat is net zoiets als met échte vluchtelingen. Als je eenmaal die richting inslaat, blijven er heel erg weinig échten over. Het idee is op zich is ok: dien God, dien een geweten dat het goede voor de hele wereld op het oog heeft, lees dagelijks, hoor wekelijks dat naastenliefde het hoogste goed is. En anders zwaait er wat of dus liever: dan komt het goed met je.

God is belangrijker dan jij, geef jezelf aan hem (of haar, of het). Maar dan lees ik vanochtend een klein zinnetje waarin Jezus – als je het letterlijk zou moeten nemen – dat precies omkeert. Dit staat er:

Jezus echter riep hen bij zich en sprak: 'Gij weet, dat de heersers der volkeren hen met ijzeren vuist regeren en dat de groten misbruik maken van hun macht over hen. Dit mag bij u niet het geval zijn; wie onder u groot wil worden, moet dienaar van u zijn, en wie onder u de eerste wil zijn, moet slaaf van u wezen, zo­als ook de Mensenzoon niet gekomen is om gediend te worden, maar om te dienen en zijn leven te geven als losprijs voor velen.'

Hierarchie is niet Jezus’ zijn sterkste kant. Hij moet steeds weer de onderste steen boven halen, de top afzagen en over de grond verkruimelen, de aanzienlijken krijgen er soms ongenadig van langs en de onaanzienlijken zijn met een vloek of zucht vergeven van alles wat ze misdeden. Dat klinkt als een communistische of anarchistische variant van christendom, maar je moet echt heel hard je best doen als je dit er níet in wilt lezen. Ik kreeg op mijn verjaardag van de hoofdredacteur van het platform Lazarus een fantastische lino-druk poster met  een Jezus figuur, vuist in de lucht, z’n voet op een slang en een doodskop en de tekst: “cast down the mighty, send the rich away, fill the hungry, lift the lowly’. Het zou een graffiti anarchie kunnen zijn, dat gevoel in elk geval. Haal de machtigen neer, stuur de rijken met lege handen weg, voed de hongerigen, til de vernederden op. Bam, dacht ik. Lekker hoor, tikje puberaal, lekker rebels. En dan de kleine lettertjes onderin. Gemaakt door Benjamin Wildflower met de titel: Magnificat. Magnificat? Ik moest even graven naar mijn Latijn, maar kon er niet anders van maken dan dat dit de lofzang van Maria was. Ik ben het dus serieus op gaan zoeken. Staat dit er echt? En ja, het staat er echt. De serene moeder Gods met blauwe sjaal en baby op de arm, zingt anarchistische teksten in het jaar 0. Herhaald door de groten der aarde in bijna elk tijdsgewricht sindsdien. In grote kathedralen, in kerkzalen met duizenden mensen, gezongen door koren en koningen. Haal ze neer, til anderen op. Ondersteboven. Ik vind het prachtig. Niet per se leuk trouwens als je het op onze eigen westerse cultuur plakt, die zichzelf heel hoog acht ten opzichte van de achterlijken van de wereld, die nogal rijk is ten op zichte van de gemiddelde levensstandaard in de wereld, maar goed, dat is een volgend hoofdstuk.

Vandaag zegt de representant van de godheid op aarde, dat hij niet komt om gediend te worden. Geen mensen die hem te voet vallen, geen koningen die kronen neerleggen, geen mensen die hun leven aan hem wijden. Mag hoor. Maar daar komt hij niet voor. Misschien wel de enige in de geschiedenis die de naam Zoon van God waardig is – volgens de traditie van christendom zijn we allemaal zonen en dochters van God maar deze figuur toont wat het betekent en neemt ons daarin mee – die representeert de eeuwige als hij zegt: offer niet jouw leven voor mij. Ik kom om mijn leven te offeren voor jou. De eeuwige die zegt: jij bent belangrijker dan ik. Dat is gek om te zeggen in een soms wat narcistische cultuur als de onze – waarin mensen uberhaupt God tot irrelevant hebben verklaard, maar dat is natuurlijk pas wat kan ontstaan als er een godheid is die zich aan de kant láát zetten. Die eerst in eeuwenoude Joodse teksten alle goden van de wereld relativeert. En vervolgens zichzelf laat kruisigen. Dan blijft er dus geen almacht over. Dan blijft er alleen de mens die vrijwillig dankbaar kiest om de weg van de overgave van de Eeuwige te volgen en zelf ook te gaan dienen in plaats van te heersen. Die omkering. Het is een machtige omdraaiing, die veel meer vraagt dan in één gedachte, één hoofd, één leven past, maar waarin de grootsheid van de Eeuwige, van de rabbi uit Nazareth schuilt.

Tot zover vandaag. Meer PopUpGedachtes te vinden op lazarusstaatop.nl en voor nu: vrede, en alle goeds.

(Ps. Nog 7 dagen tot het einde van de crowdfunding op rikko.nl – kijk vooral even)

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.