Lazarus staat op | Het einde van de angst
Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.
Het einde van de angst – PopUpGedachte woensdag 13 januari 2021
Kunstenaar Jelle Korevaar maakt kinetische kunst. Zijn werk is altijd in beweging en het is de beweging die zijn werk maakt. Tandwielen, mechaniek, draden, katrollen, zijn installaties zijn machines en belichten een deel van de werkelijkheid. Eén van zijn werken heet ‘angst’. Het staat op een paal op een sokkel en als je dichtbij komt, begint het te bewegen. Een geschubde koperen bol begint zich te sluiten rondom het werk zodra je in de buurt komt. De angst om gezien te worden, maakt dat het kunstwerk zich verbergt en doordat het zich verbergt wordt het gezien. Wat wordt er dan gezien? De gepantserde buitenkant die zich sluit om zichzelf. De schubben doen denken aan dat kleine diertje in de vorm van een pissebed, de oproller of de oprolpissebed, armadillidium geheten. Google maar eens. Het beestje dat zich bij gevaar oprolt tot een perfect gesloten balletje. Het meest magische moment is wel als dat perfect gesloten balletje zich veilig waant, halverwege openbreekt en er voorzichtig de wriemelende pootjes tevoorschijn komen.
Terug naar de angst, naar Jelle en naar vandaag. In het werk van Jelle toont zichzelf de mens. We zijn niet zomaar zichtbaar, onze buitenkant is zichtbaar. En al heel gauw wordt dat een pantser. Waarom? Omdat we bang zijn gezien te worden. Omdat we allemaal weten hoe kwetsbaar de binnenkant is en we de ingebakken neiging hebben om pijn te vermijden. Pijn, verwonding, kwetsbaarheid, sterven. Het zijn de critici van de coronamaatregelen die het – wat te populistisch naar mijn smaak – blijven roepen dat we niet meer durven sterven en dat daarom de hele wereld alle voortgang stillegt. Het is niet geheel zonder grond, maar gezien bijvoorbeeld de situatie in Engeland ook enigszins losgezongen van de werkelijkheid.
Volgens de oude christelijke overleveringen vreest de mens het sterven en zeer begrijpelijk, omdat de mens niet was gemaakt om te sterven maar om te leven. Het is voor ons ondenkbaar: leven zonder sterven. En de oude spiritualiteit heeft het in veel gevallen ook minder over de lichamelijke dood dan over een geestelijk, spiritueel dood zijn. Maar toch; de angst om irrelevant te zijn, de angst om geen plek te hebben in de wereld, de angst om te verliezen, jezelf of belangrijke anderen. Het doet nogal iets met ons. En vaak heeft die reactie op die angst de vorm van het pantser van Jelles werk. Een glimmend pantser, groter dan onszelf, uitgezonden via Insta, Twitter of Facebook, vormgegeven in glimmende gebouwen – of dat nu kerken of kantoorpanden zijn – ze steken allemaal fier in de hoogte, larger dan life, ongenaakbaar en spijkerhard.
De verzorgingsstaat mag niet omvallen, we zijn wel goed maar niet gek. En dus slaan de wanhopige kreten van mensen die aangemerkt worden als bijstandsfraudeurs stuk op de harde schilden van de ambtenarij. Ons land moet behouden, dus sluiten de schilden zich aan de grenzen en heeft één van de grootste partijen in ons land – in de peilingen dan – snoeiharde discriminatie op basis van godsdienst en het schenden van tenminste vier mensenrechten schaamteloos in hun verkiezingsprogramma staan. Schuilt achter al die hardheid de angst van mensen die weten kwetsbaar te zijn? Dit staat er vanochtend te lezen in de preek die Paulus stuurt aan de Hebreeën, hoofdstuk 2:
Broeders en zusters, omdat de kinderen van mensen zijn van vlees en bloed, is God mens geworden in Jezus Christus om door zijn dood definitief af te rekenen met de heerser over de dood, de duivel, en zo allen te bevrijden die slaaf waren van hun levenslange angst voor de dood.
Hoe dan, beste Jezus van Nazareth? Afrekenen en dan definitief nog wel. Waar blijven dan de glimmende schilden? En wat is er dan nog zichtbaar zónder glimmende schilden en torens van ongenaakbaarheid? Een kwetsbaar mens dat durft te sterven, blijkbaar. Eén die weigert de rijen te sluiten en de ophaalbrug op te trekken. En vervolgens leeft, als geen ander. Dwars door de ellende van de kwetsbaarheid heen. Ik weet nog niet of we definitief bevrijd zijn van de levenslange angst voor de dood – maar de potentie ligt er. De man van Nazareth heeft een weg gebaand, hij wordt niet herinnerd aan glimmende zelfverdediging, maar aan een onkwetsbare kwetsbaarheid voor altijd.
Tot zover de PopUpGedachte van vandaag. Een hele goede woensdag gewenst. Morgen weer een nieuwe popupgedachte en voor vandaag, vrede, en alle goeds.
Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.
Geschreven door
Rikko Voorberg
