Lazarus staat op | Het moet blijkbaar altijd een beetje pijn doen

Het moet blijkbaar altijd een beetje pijn doen – PopUpGedachte woensdag 13 mei 2020

Mijn trainer bij kickboxen zei het altijd. Pas nadat het pijn gaat doen, ga je de spieren trainen. Iets wat ik zelf een tikje oneerlijk vond van het lijf en mijn vrouw belachelijk. Je gaat jezelf toch geen pijn zitten te doen. Nou, zei ik, reken maar. Mensen betalen er zelfs iemand voor die hen dan vervolgens commandeert om zichzelf enigszins pijn te doen. Zo werkt sport. Het moet wel een beetje pijn doen. Niet teveel natuurlijk, pas op. Fascinerend, toch?

Nou lijkt het erop in de tekst van vandaag dat dit geestelijk of spiritueel ook geldt. Op het risico af dat iemand nu zegt: belachelijk, je gaat jezelf toch geen pijn zitten te doen, toch een poging om te onderzoeken wat dit dan betekent. Train je dan ook spiritueel en gaat dat ook met blaffende bevelen als met een kickboxtrainer? Of gaat het zacht en soepel en ritmisch zoals een wandelcoach. Of krijgt ook de wandelaar op een gegeven moment spierpijn – en dat dit niet een probleem is, maar een bevestiging van de geleverde inspanning en dat je op de goede weg bent.

Ik ben niet zo van de promotie van pijn. Vroeger wel, denk ik. Dat kunst pas cool was als het je pijn deed, dat theologie pas interessant was als het rauw en echt was. Want pijn is echt, ja toch? Ik ben daar wat kritischer op geworden. Het verlangen naar echtheid blijft, maar rauw om de rauwheid en pijnlijkheid om de pijnlijkheid… er is al te veel pijn in de wereld. Misschien is het wel genoeg om de pijn te erkennen. Niet alle pijn hoeft weggenomen, dat kan ook lang niet altijd. Sommige lichte pijn geeft aan dat je op de goede weg bent. Maar hoe dan te onderscheiden en waar komt de gedachte vandaan dat hetgeen in de sportschool lijkt te gelden ook in het spirituele leven geldt? Vandaag lees ik dit in de oude teksten van christendom. Een fragment van Jezus van Nazareth, als hij zegt:

“'Ik ben de ware wijnstok en mijn Vader is de wijnbouwer. Iedere rank aan mij die geen vrucht draagt snijdt hij weg, en iedere rank die wel vrucht draagt snoeit hij bij, opdat hij meer vruchten draagt.”

Die kun je uitstekend zeer fundamentalistisch interpreteren. Veel gebeurd ook in de geschiedenis. ‘Als jij zegt dat je geen christen bent of niet in Jezus gelooft, wordt je weggesneden. Jammer joh. Naar de hel met jou.’ Ik kan me zomaar voorstellen dat als er zulke gore vruchten worden geproduceerd, want dat zijn het, dat een graftak als deze niet een heel lang vruchtbaar spiritueel leven beschoren is.

Wat staat hier? Dat het altijd pijn doet. Wat er voortkomt uit de weg van de man van Nazareth behoort zelf vrucht te dragen. Doet het dat niet, dan zuigt het energie weg. Dus het gaat er niet om dat je verbonden bent aan die man van Nazareth, maar dat het iets oplevert. Wie ingeplant is in dat gedachtegoed, die is bedoeld om zelf iets voort te brengen wat verfrissend, helend, leven- en vitamine C-gevend is voor anderen. Zo niet, dan wordt er teruggesnoeid om opnieuw te beginnen ergens anders aan de stam uit te botten. Er is oneindig veel ruimte aan de stammen van bomen om opnieuw uit te botten, is het niet hier dan wel daar.

Je kunt je in zo’n tekst blindstaren op dat wat niet groeit. Wat logisch is, want dat voedt zomaar de angst of de weerzin, de angst dat je het niet goed genoeg doet of de weerzin tegen snoeiende godheden. Maar wie draagt er nou geen vrucht? Al is het maar een beetje? Kijk om je heen. Bij wie ontbreekt nou de liefde volkomen, wie heeft nog nooit iets zachts, voedends, liefdevols gedaan voor iemand om zich heen. Als al het goede en de liefde voortkomt uit de bron van liefde, al de vergeving uit de bron van de vergeving, dan is er altijd wel ergens vrucht. Misschien is het wel veel interessanter dat degene die vrucht draagt, gesnoeid wordt. Super oneerlijk natuurlijk. Want je hebt net iets voortgebracht. Waar is snoei voor nodig? Ik ben geen expert maar ik meen dat het is om 1) uitputting te voorkomen. Nogal belangrijk. Degene die vrucht draagt, wordt teruggesnoeid om uitputting te voorkomen. Ziektes eveneens trouwens. Dat het niet gaat rotten. 2) dat de vruchtopbrengst een volgend moment groter kan zijn.

Deze tekst geeft een kader voor de pijn die je deel kan zijn als onderdeel van een groeiproces. Ging alles vanzelf dan ligt uitputting en rotting op de loer. Er breken dingen bij de handen af, goede dingen houden op een gegeven moment ook weer op, seizoenen gaan voorbij. En dat is pijnlijk maar niet per se treurig. Het is de voorbereiding op een nieuw seizoen, een volgende stap. Ik vind het een mooi beeld.

Een hele goede woensdag gewenst vandaag. En vrede, en alle goeds.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.