Lazarus staat op | Falen is het probleem niet

Falen is het probleem niet – PopUpGedachte 29 april 2020

Dat woord zint me niet, zei hij bij het vuurtje in onze tuin. We zaten keurig op anderhalve meter afstand te praten over het leven, terwijl het om ons heen donker aan het worden was en de resten van de maaltijd nog op het houten tafeltje stonden. Falen zou betekenen dat er een eis is, dat er een norm is waar je aan moet voldoen. En wie heeft die norm bedacht, hè? Hij geloofde er niet zo in, er zat hem iets dwars.

En ik snap het wel. Wie is een ander om aan ieder ander voor te schrijven wat wel en niet goed zou zijn. Die gelijkschakeling van de mens, waarin de een niet over de ander mag heersen, is een diep christelijke gedachte. Maar het feit dat je soms je nou eenmaal schuldig voelt is ook niet weg te denken uit het leven van de mens. In mijn studententijd kon ik uren doorpraten met een diep-atheïstische vriendin. Ze had een grafhekel aan het christendom en de moraal die erin meekwam, ze had een hoge norm voor zichzelf en soms ook voor anderen, al kon ze van anderen het vaak heel goed begrijpen als ze stomme dingen deden. Niet van alle, maar wel van veel. Van zichzelf was het al wat moeilijker. En ik leerde toen en daar dat je helemaal geen christendom nodig hebt om je schuldig te voelen, dat gaat ook prima zonder.

Het idee is niet dat het christendom een norm aanbrengt, waardoor de mens zich klote gaat voelen en dan vervolgens het medicijn verkoopt zodat je weer oké bent. Het is geen farmaceutisch complot, al zou je dat soms wel denken – en al wordt het wel soms zo vormgegeven door groepen die zich beroepen op christendom. Het punt is juist dat de mens, jij en ik, zich allang schuldig kunnen voelen. En de poging is in deze spiritualiteit de volle lading daarvan te erkennen, niet wegwuiven, niet relativeren – het gevoel is er niet voor niets en doet soms gewoon recht aan de werkelijkheid – én om een weg te vinden dat je er niet aan onderdoor gaat.

Jezus die zegt vanochtend: Komt allen tot Mij die uitgeput zijt en onder lasten gebukt, en Ik zal u rust en verlichting schenken. Neemt mijn juk op uw schou­ders en leert van Mij: Ik ben zachtmoedig en nederig van hart; en gij zult rust vinden voor uw zielen, want mijn juk is zacht en mijn last is licht.

Er komt geen slavendrijver langs, maar ook geen mooiprater. Er is geen leven zonder dat je iets op je nek neemt, iets waar je je schouders onder zet en waar je bij hoort. Of dat nou de school is van: je moet alles goed doen (een vrij zware last, gok ik zo) of de school dat er geen goed en kwaad is (ook een vrij zware last, want geloof het maar eens in het echte leven. Je moet wel heel veel ontkennen van de echte werkelijkheid).

De tweede lezing zegt dit: Als wij beweren zonder zonde te zijn, bedriegen wij onszelf en woont de waarheid niet in ons. En zonde is misschien niet het lekkerste woordje, maar het gaat erom dat we falen, ons schuldig kunnen voelen, stom kunnen zijn, de dingen niet zien, te bang om iets te zeggen, te blind om het te zien, teveel met onszelf bezig, of wat dan ook). Het punt is niet dat het er niet is. Het punt van het christendom is dat er ruimte moet zijn om het aan het licht te brengen. De ruimte die afgebakend wordt door de realiteit aan de ene kant: ja, het klopte niet, het was stom, slecht, beroerd, lelijk, niet zo slim, onbetrouwbaar, wat dan ook en door de onmogelijke mogelijkheid van vergeving aan de andere kant: Ja, ik hou je vast, omarm je, hou van je. Zoals een vader doet voor zijn kind, een moeder voor het hare, elke keer opnieuw.

Als wij onze zonden belijden, is Hij zo getrouw en genadig, dat Hij onze zonden vergeeft en ons reinigt van alle kwaad.

Dit is het lichte van de last. Er is een juk, een keuze, iets om je schouders onder te zetten en je aan toe te wijden - en dat is het belijden, erkennen, aan het licht brengen. Én het is licht, want er is altijd de ruimte, het begrip, het wegstrepen en het omarmen.

Hij weet toch waaruit Hij de mens heeft gemaakt,
Hij denkt er aan dat wij slechts stof zijn.

Als het christendom iets heeft geïntroduceerd in de wereld is het dit: vergeving. Onderling, universeel, metafysisch. Een professor die gespecialiseerd was in het onderwerp vergeving beschreef het als een absolute onmogelijkheid – vergeven als kwijtschelding – én absoluut onmisbaar voor menselijk samenleven. Ik zei het al eerder: dat is een paradox en daarom waarschijnlijk waar. Want logica gaat ons niet redden. Nu niet, nooit niet. Dat doet liefhebben, van de ander, van jezelf – maar meer nog: liefgehad worden. Dat.

Een hele goede woensdag gewenst. En vrede, en alle goeds.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.