Moet je het nou wel of niet met anderen delen als je een zware tijd doormaakt?

De afgelopen periode is voor ons gezin niet makkelijk geweest. Dit kwam onder andere doordat onze baby tijdens de periode dat er allerlei verkoudheidsvirussen uitbraken verkouden werd, ademhalingsproblemen kreeg en een paar weken in het ziekenhuis moest verblijven. Gelukkig gaat alles nu weer goed met hem.

Toen we in september 2020 een andere zware periode doormaakten, kozen we ervoor om zoveel als we wilden te delen met anderen. We kregen veel steun, hulp en aandacht waar we oprecht dankbaar voor waren en zijn. Maar er was ook een keerzijde. Ondanks alle goede bedoelingen van iedereen viel het mij steeds zwaarder om weer die ‘Hoe gaat het nu?’- vraag te beantwoorden. Ik bleef vertellen hoe het met ons ging, totdat een kennis een keer zei dat ik het niet hoefde te vertellen. Waarschijnlijk zag ze hoe vermoeid ik was.
Het zette me aan het denken. Waarom kost de ‘Hoe gaat het’-vraag zo veel energie en waarom werkt het soms averechts als mensen oprecht interesse tonen en willen helpen?

Opnieuw beleven

Ik concludeerde dat het steeds opnieuw vertellen van wat ons overkomt, soms gelijk staat aan het opnieuw beleven van alle pijn en shit waar je op dat moment middenin zit. Alle gebeurtenissen dringen meer door en alle verdriet dreigt op dat moment door te breken. Het is goed om dit alles zo nu en dan toe te laten, maar het schoolplein is daarvoor niet zo’n handige plek. Het kost mij dan veel energie om mijn emoties binnen te houden. Ook merkten we het vervelend te vinden om ‘zielig’ gevonden te worden.

We besloten daarom om de cirkel van informanten deze keer te beperken tot naaste familie en mensen voor wie het relevant is deze informatie te weten (juffen, leidinggevende, naaste collega’s). Dit hielp om de ‘Hoe gaat het’-vraag te beperken. Ik gaf wat meer grenzen aan en dit hielp om emotioneel wat meer overeind te blijven.

Het zorgde er ook voor dat we wat meer alleen kwamen te staan. Dat mensen wat afwachtend waren om een praatje aan te knopen. En anderen die misschien wilden helpen, wisten niet van onze situatie en konden ons geen praktische hulp aanbieden.

Minder delen werkt ook niet

Minder delen werkte ook niet optimaal. Het lijkt erop dat je het eigenlijk nooit goed kan doen hierin. Je moet de balans zoeken tussen openheid en zelfbescherming, maar dat is lastig als je in een periode zit waarin je emotioneel van slag bent. Dan lukt nadenken en reflecteren over balans gewoonweg niet. Het lukte ons niet eens om na te kunnen denken over wat voor praktische hulp we nodig zouden hebben.

Vanuit wat we weten van de psychologie is dat niet kunnen nadenken goed te verklaren. Als we kalm en ontspannen zijn kunnen we goed nadenken en reflecteren, maar als spanning oploopt lukt dat steeds moeilijker. Als we eenmaal in een heftige emotie zitten, zijn we sterk geneigd om primair te reageren (vechten, vluchten of bevriezen). Ook weten we dat een depressief iemand makkelijk 10 IQ punten lager presteert op een IQ test, dan wanneer de depressie voorbij is.

Er is eens aan een gemiddeld publiek gevraagd of ze - als ze kanker zouden hebben - liever zelf de keuze zouden maken tussen de verschillende behandelopties, of dat ze de keuze liever aan de arts zouden overlaten. Meer dan 70 procent wilde de keuze zelf maken. Maar bij mensen die ook daadwerkelijk te horen kregen dat ze kanker hadden, wilde Echter bij wilde uiteindelijk maar 30 procent of minder de keuze zelf maken en lieten dit liever aan de arts over.
Kortom: in dit soort levensverwoestende situaties kunnen we niet meer goed nadenken en hebben we hulp van anderen nodig, vooral ook in het duiden in waar we behoefte aan hebben.

Disclaimer erbij

Ik vind het frustrerend dat openheid niet altijd werkt. Ik ben een groot voorstander voor openheid. Het geeft verbondenheid onderling en je kunt onderlinge steun vinden. Maar er is ook een keerzijde die ik eerder nog niet had beseft.
Ik moet denken aan die keren dat ik als een lompe hork ‘Hoe gaat het’ forceerde met de overtuiging dat ik de ander hielp. Niets was minder waar.

Daarom ga ik het over een andere boeg gooien. Als anderen tegenwoordig door een moeilijke periode gaan, dan vraag ik nog wel hoe het gaat, maar dan met een disclaimer erbij: ‘voel je vrij om ook niet te antwoorden als je dat niet wilt of nu niet kan.’ En als iemand twijfelt, dan maak ik de keuze om het er maar even niet over te hebben.
Er is al genoeg ellende in de wereld.

Foto boven: Des Récits via Unsplash