Pas op , inbrekers

Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.

Pas op, inbrekers – PopUpGedachte donderdag 30 augustus 2018

Je weet nooit wanneer er een iemand op de gedachte kan komen om een paar van je fijne spullen mee te nemen, daarom is het slim om je huis goed af te sluiten. En je auto. En je fiets. Als je weet wanneer iemand dat plan heeft, zou je dat afsluiten kunnen beperken tot dat ene moment. Jezus van Nazareth zegt dit vanochtend: ‘Begrijpt dit wel: als de eigenaar van het huis wist op welk uur van de nacht de dief zou komen. zou hij blijven waken en in zijn huis niet laten inbreken.’ Dat is logisch. Dan ga je met een geweer met afgezaagde loop achter het raam zitten waar de inbreker mogelijk naar binnen kan komen – of iets minder filmisch, met een telefoon waar 1-1-2 ingetoetst staat in de woonkamer. Simpel. Maar we weten het meestal niet. ‘Weest ook gij dus alert, omdat de Mensen­zoon komt op het uur, waarop gij het niet verwacht.’ Vervolgt hij dan.

Een paar dingen. Jezus heeft de koninklijke gewoonte – of ouderwetse gewoonte (het is tenslotte 2000 jaar geleden) – om in sommige gevallen in de derde persoon over zichzelf te praten. Hij laat het aan de luisteraar om de identificatie tussen hemzelf en die titel ‘Mensenzoon’ te voltrekken, maar hij bedoelt dat wel degelijk. Hij identificeert zichzelf als de nakomeling van de mensheid, de eerstgeborene, je weet wel: uit die oude romans waarin een stel een kind krijgt, een erfgenaam, iemand die het verhaal van het geslacht verder kan brengen, die de onvervulde idealen van de ouders mogelijk wél kan realiseren. Zo’n mensenzoon. Veel meer gebruikt overigens door die Jezus om zichzelf en zijn rol aan te duiden dan de term die zo’n gewicht heeft gekregen in de kerken en in de theologische discussies: Zoon van God.

Dat is één. Zoon des mensen. En dat is dus een inbreker. Met zo’n koevoet, gestreept pakje en een nummer op z’n borst in de stripverhalen. Dat is in elk geval de vergelijking vandaag. De Zoon des Mensen komt inbreken. Of er is in elk geval een punt van vergelijk tussen een inbreker en die zogenaamde Zoon des Mensen: je hebt geen idee wanneer hij of zij zal opduiken, dus je kunt maar beter voorbereid zijn.

Naast die bijzondere term ‘Zoon des Mensen’ en zijn eigen identificatie met een crimineel is er op deze ochtend nog iets wat een beetje blijft knagen. Het is wat vroeg voor deze hersengymnastiek, maar het is niet anders. Degene die zegt te komen als een inbreker, die Mensenzoon, staat zelf dit verhaal te vertellen. Hij is er al, maar hij komt nog. En wel als een dief. Wat is het plan?

Om het compleet te maken staat er dus dit: ‘Weest dus waakzaam, want gij weet niet op welke dag uw Heer komt.’ Vervolgens zegt hij dat hij net zo verschijnt als een inbreker. En dat waakzaamheid handig is. Maar over welke verschijning hebben we het dan, want hij is er al. Op aarde, althans. Geboren in een stal, enzo.

En dat is waar, maar hij is nog niet waar hij wezen wil. Traditioneel wordt in de theologie de ‘komst van de mensenzoon’ geïdentificeerd met de terugkomst van Jezus. Misschien wel eens die foute films gezien over de grote opname, waarbij gelovigen opeens naar de hemel worden getransporteerd en de rest van de mensheid op aarde achterblijft en weet dat ze niet geselecteerd zijn en dat ze een hoop ellende te wachten staat. Dat verhaal, gebaseerd op vage ideeën over de plotselinge komst van de mensenzoon is waarschijnlijk Bijbels gezien onzin.

Volgens bisschop N. T. Wright is die ‘komst van de mensenzoon’, die plotselinge inbraak die hij staat te plannen in dit stukje, een machtsgreep. Plotseling zal die nakomeling van de mensheid de macht overnemen in de wereld. Op een onverwacht moment – en hij zegt er niet bij op een onverwachte manier – en zijn komst is niet een komst op aarde. Daar is-ie al tenslotte, maar zijn aankomst is in de hemel. Waar hij volgens de oude boeken aan het roer van de mensheid de overmacht van het kwaad heeft gebroken en bezig gaat om de restanten op te ruimen. Met op aarde -als verlengstuk van zijn regering- hoopvolle, gelovige, liefdevolle mensen die doen alsof die nieuwe wereld al is aangebroken en tegen alle heersende culturele, maatschappelijke en politieke opvattingen geen enkele andere macht in de wereld erkennen dan die van de gekruisigde, Jezus van Nazareth.

Let op, zegt hij hier. Het moment is onverwacht, de manier is misschien niet logisch, maar het gaat wel gebeuren. Mis die boot niet. Het is niet aan ons om nog diezelfde waakzaamheid te zien, dat moment is geweest toen en daar. Het is volgens goed christelijk denken onze taak om die regering te zien. Te zien dat het kwaad in de wereld niet meer alle macht heeft. Dat er ingebroken is in het huis waarin cynisme, egoïsme en zelfzucht zijn intrek had genomen en de plek aan het hoofd van de tafel is ingenomen door Jezus zelf. Dat de oude eigenaar nog woedend en grommend probeert om de resten van zijn macht bijeen te rapen en zich te doen gelden, doet niets af aan de nieuwe werkelijkheid. Dat is de oude hoop van christendom. Er is ingebroken, de rollen zijn omgekeerd, de toekomst is veilig, het heden nog een krachtenveld waarin het aan ons is om een kant te kiezen. Dan wel de kant van de zelfzucht en diens verloren strijd, die van die overwonnen maar o zo machtige Evil One of de kant van de kwetsbare gekruisigde aan het hoofd van de tafel stap voor stap de wereld ontfutselt aan die oude kwade krachten zonder ook maar in enig opzicht gebruik te maken van de methode van dat oude kwaad.

Het zijn mythische beelden en ik weet niet wat ze doen op je nuchtere maag. Ik denk dat ik ze nog maar eens een dagje door mijn hoofd laat rollen. Wat blijft hangen? Kies je kant. En de inbraak van de zoon des mensen. De kraak is gezet, de plek is ingenomen, alles is anders en toch ook nog niet. Zo gauw zal die oude eigenaar de nederlaag niet erkennen. Dat duurt nog. Dat duurt al heel lang. En toch. Het komt, zeggen ze. Het komt.

Hier vind je drie tekstgedeeltes die Rikko vanochtend las.

Deze rubriek heeft een eigen boek: Lazarus staat op. Daarin zijn de 25 mooiste ochtendgedachtes van de afgelopen tijd gebundeld en geïllustreerd door Joanne Zwart. Lazarus staat op | Rikko Voorberg | Vuurbaak | ISBN 9789460050404 | € 17,95