Reisgenoten: Besef allereerst dat het niet begint bij jou, of je activiteit

Hoe kun je geloof een plek geven in je leven? Die vraag laat Johan ter Beek niet los. Hij denkt na over nieuwe manieren om dit te doen en begon ‘Reisgenoten’: samen oefenen voor de nieuwe wereld zoals Jezus die voor ogen heeft.  

De laatste jaren kom ik vaak in kloosters. Het is voor mij elke keer weer een verademing om de stilte te ervaren, de tijd te nemen voor bezinning, te doen aan meditatie-oefeningen. Maar ook de regelmaat en de aandacht spreken me aan. En ik sta niet alleen. Het monastieke leven wordt door duizenden herontdekt.

Kloostertraditie in een nieuw jasje

Neo-monasticism, de lessen en waarden uit de kloostertraditie in een nieuw jasje, wordt door velen gezien als een een nieuwe manier van christen-zijn. Reisgenoten is zo’n nieuwe manier waarbij we putten uit oude bronnen en tradities. We stellen als Reisgenoot belangrijke vragen als: Wat betekent het om christen te zijn? Wat zijn de kenmerken? En is er binnen die kenmerken een prioriteit?

Reisgenoten is een manier van christen-zijn om jezelf te ontwikkelen op vijf gebieden. Dit zijn ze in het kort: 

1. Zijn: Ontvang God en zijn leven als een gift. Oefen je in de spiritualiteit van luisteren.

2. Vertellen: Je bent onderdeel van Gods grote verhaal. Oefen in vertellen van dat verhaal in woord en daad.

3. Liefhebben: Je bent geliefd mens en mag liefhebben. Oefen in gastvrijheid, zorg en gemeenschap.

4. Maken: Maak de wereld wat mooier. Oefen in creativiteit, duurzaamheid en rechtvaardigheid.

5. Leren: Deze regel is niet af: blijf zoeken, vragen, denken en leren.

Beginnen bij de kern

Er is natuurlijk een risico om christen-zijn te gaan zien als een gedragsleer waarbij de vijf gebieden vooral bestaan uit regels om je leven vorm te geven. Dan verval je snel in een moralistisch of activistisch systeem dat vaak ongezonde kenmerken krijgt. Ook is het mogelijk om te beginnen bij een kenmerk waar je niet moet beginnen, zoals bijvoorbeeld bij nummer 4: Maken.
Veel progressieve christenen zijn activistisch en willen de wereld mooier maken voor maatschappelijke inzet en creatieve kunst. Als dat je startpunt is, is het risico dat je leegloopt, gefrustreerd raakt of moralistisch overkomt. Het is dus belangrijk om te beginnen bij de kern, zonder daarbij andere aspecten als minder belangrijk te zien.

Daarom is de kern van Reisgenoten Zijn. Voordat je iets gaat doen, of dit nu vertellen, liefhebben, maken of leren is, ‘ben’ je. Je ontvangt voordat je hoeft te geven, je bent geliefd voordat je kunt liefhebben, je bent gemaakt en ontvangt talenten voordat je zelf gaat maken en je talenten gaat inzetten. Je bent vergeven, onderdeel van een groot verhaal, etc.

Eerst voor jou, daarna door jou

Dit is een kenmerk waar je in mag geloven: Het begint niet bij jou of je activiteit. Het begint bij God. In de theologie wordt dit soms genade genoemd, dan weer roeping, soms uitverkiezing of voorzienigheid. De gemeenschappelijke noemer is dat je ontvangt.

Zijn is echter geen eindstadium alsof genade betekent dat het om jou draait of bij jou stopt. Het begint wel bij jou, maar daar zal het zeker niet eindigen. Of zoals N.T. Wright zegt: het evangelie ervaar je als eerste vóór jou, maar daarna vooral dóór jou. De andere vier kenmerken van Reisgenoten vloeien er dus uit voort.

Zijn is ook geen passief kenmerk. Je moet niet gaan zitten wachten, niets doen, of -het tegenovergestelde- doorleven alsof er toch niets te doen is. Zijn is wel degelijk te oefenen. Je kunt leren om te ‘zijn’ door je open te stellen, te luisteren, stil te worden, te mediteren, te bidden. Oefeningen in spiritualiteit zijn dus een centraal kenmerk van christen-zijn.

Bij Reisgenoten krijg je elke maand een aantal oefeningen of challenges. Dit klinkt actief, maar zal ook vaak betekenen dat je mag oefenen in ontvangen, luisteren, stil zijn, mediteren etc. Denk aan oefeningen als lectio divina, meditatietechniek, soulfulness en pelgrimage. Of het lezen van inzichten van monniken of spirituele leiders. Wissel deze oefeningen af met opdrachten op het gebied van liefhebben of maken en het idee is dat je uitgroeit tot een christen in balans, zonder uitglijders in activisme of moralisme.

Doe je mee?

Ontdek hier alle (generieke) challenges van Reisgenoten.

Geef je hier op om mee te doen als Reisgenoot.

Lees hier eerdere verhalen die Johan over Reisgenoten heeft geschreven.