De onlogica van vertrouwen

Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.

De onlogica van Vertrouwen – PopUpGedachte donderdag 7 maart

Het hoost van de regen. Onafgebroken ruist een grote stroom water langs de daken, ramen, balkons en muren. En dat gaat al een poosje zo, lijkt het. En het zal ook nog wel een poosje duren. Koud is het niet, maar nát. Dat is het. Het doet de vogels niets. Ik stel me zo’n gevederd geval voor dat met kletterende regenstralen op z’n kop het hoogste lied zingt. Al is he waarschijnlijker dat ze een droog plekje heeft gevonden en van daaruit de rol pakt die het ding gekregen heeft in de wereld: met trillende toonladders de ochtend verfraaien. Het zal ook vast één of ander praktisch doel dienen, dat gekwinkeleer, maar het lijkt toch vooral dat iemand dat praktische doel royaal van versieringen heeft willen voorzien.

De mens is gemaakt voor relaties. Ook dat heeft een praktische component. Reproductie bijvoorbeeld. Ook daarvan heeft iemand gedacht dat het best leuk zou zijn als daar plezier aan beleefd kon worden. Aan het voortbrengen van nageslacht. Nou en óf dat kan. Seks is echt wel een vrij geniale uitvinding. Het schoonste kan altijd in het lelijkste worden veranderd, sommigen zouden zeggen dat we daar heel goed in zijn als mens. Maar laten we niet vergeten hoe schoon – of, nou ja, geniaal de uitvinding is.

Het ding van de mens is dat hij en zij zich bewust zijn van wat ze doen. De vogel zal een zekere voldoening ervaren in het doen van zijn of haar roeping. Het gejodel in onze achtertuin. Maar het beschouwen, het verkennen, het analyseren ervan, hoort waarschijnlijk niet tot de mogelijkheden. Bij de mens is deze capaciteit in overvloede aanwezig, soms tot zijn geluk, net zo vaak tot zijn ongeluk. Waar de vogel doet wat ‘ie moet doen, moet de mens leren vertrouwen. Vertrouwen als basisvoorwaarde voor bestaan, waar dat mist in de vroege jeugd is, kan het een helse weg zijn om het alsnog te vinden. Dat kan, als er anderen zijn, die vertrouwen, te vertrouwen zijn en zich willen laten vertrouwen. Vertrouwen is nodig voor elke relatie en het voedt het worden van onszelf tot onze laatste ademtocht. En er is iets fascinerend met vertrouwen omdat het op een bepaalde manier onlogisch is.

Een onderzoeker in de VS heeft stellen onder de loep genomen. Hij heeft een laboratorium ingericht, gekscherend door collega’s het Love Lab genoemd, en daarin stellen geobserveerd. Alle interactie, ruzie, drama en gesprekken werden minutieus in data omgezet. Ik ben het verslag daarvan aan het lezen. Zijn eerste observatie gaat over vertrouwen. Waar loopt het mis in een relatie, als er sprake is van distrust, wantrouwen. En hij bedoelt niet dat de partners gemeeen zijn naar elkaar ,maar dat er een patroon in zit, dat voorspelt dat er iets misloopt.

Stel dat twee partners een huishouden moeten gaan runnen, de liefde is pril maar ze zijn niet gek. Ze hebben beide een pokkehekel aan huishouden. In een matrix zet hij uiteen hoe beide inschatten waar ze het meest gelukkig van worden en daaruit blijkt dat ze het meest gelukkig zouden zijn als de ánder het huishouden doet en zij niet. Of als de ander tenminste óók het huishouden doet. De situatie waarin geen van beide het doet, wordt een bende. En zelf doen zonder dat de ander het doet is geen optie. Dus gaan ze hun best doen om de ander zo ver te krijgen dat die het huishouden doet. Om zelf gelukkiger te worden. Dat wordt een ramp, aldus de onderzoeker. Zet jij nóu maar eens de vuilnis buiten. Nee, nou moet jíj stofzuigen. Het kan best even goed gaan, maar de route is dramatisch zegt hij. Want als er sprake is van vertrouwen in een relatie, dan gaat het net andersom.

Dan is niet de vraag: hoe kan ik de ánder veranderen, zodat ik er zelf profijt van heb. Dan is de vraag: hoe kan ik zelf iets doen, zodat de ander er profijt van heeft. Dan wordt je gelukkig van de ander gelukkig zien worden. Dat gebeurt bij goede seks, dat gebeurt bij een relatie die is gaan werken. Dat is niet afdwingbaar en als trucje is het dodelijk. Het gaat om vertrouwen.

Aan dit verhaal moet ik denken als Jezus vanochtend dit zegt: Want wie zijn leven wil redden, zal het verliezen. Maar wie zijn leven verliest om Mijnentwil, die zal het redden. Wat voor nut het het voor een mens heel de wereld te winnen, als hij zichzelf hierdoor zijn ondergang en dood berokkent?

Hij wist het al. Had er geen lovelab voor nodig. Winnen is heel klote als je daarmee verliest wat je eigenlijk nodig had in het leven. Hebben is heel balen als je daarmee verliest wat je nodig had om het hebben te vieren. Het andere uiterste is: jezelf totaal wegcijferen als huissloof. Daar lijken we in onze cultuur tegen te gaan strijden met: je moet ook aan jezelf denken. En dat is waar. Maar niet teveel. Je verliest zomaar wat je eigenlijk verlangde.

Op de liefde en het vertrouwen en deze nieuwe regenachtige-blije-vogel-dag.

Hier vind je drie tekstgedeeltes die Rikko vanochtend las.

Rikko Voorberg (38) is theoloog, schrijver, ‘activist/kunstenaar’ en initiatiefnemer van o.a. ‘We gaan ze halen’. Wil je weten waar Rikko op dit moment mee bezig is? Kijk dan hier.