Om u te dienen hoor

Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.

Om u te dienen – PopUpGedachte woensdag 30 mei 2018

Het is vroeg. En ook al laat. Om deze tijd zou er eigenlijk al een verhaal op papier moeten staan. Zou ik de microfoon willen aanzwengelen en iets toevertrouwen aan de opnameknop om dat dan vervolgens te delen. Zoals elke morgen. Maar er is nog niets. Het is stil, een duif koert, een lichte mist hangt over het natte groen buiten. Het ruikt naar de zomer en het voelt als de zomer. En ik lees. Die oude teksten uit die oude traditie op zoek naar zin en betekenis. Het zijn de drie lezingen uit de Bijbel die vanochtend in allerlei katholieke kerken over de hele wereld gelezen zullen worden. Binnen dikke muren in galmende gebouwen – en vast ook in krottige hutjes in armoedige omgevingen. Woorden over verlost zijn, blij willen zijn, dat het bloed van Jezus van alles heeft gedaan. En heel eerlijk, ik kan er geen touw aan vastknopen.
Ik lees zinnen uit de teksten van Petrus en kan er geen chocola van maken. ‘Nu gij u ziel gereinigd hebt door de waarheid gehoorzaam te aanvaarden’. Dat soort zinnen zijn letterlijk in elk woord problematisch. Ziel, wat is ziel. Gereinigd? Waarvan? En hoe dan? Er staat iets over verlost zijn door ‘kostbaar bloed’ en misschien dat dit resoneert in een oude offercultuur maar hier in de westerse straten van een stad in Europa anno nu klinkt het met name bizar. En dan gaat het ook nog over ‘de waarheid’, ook al zo’n ongeloofwaardig concept na de Verlichting. Die je dan ‘gehoorzaam’ moet aanvaarden. Houd ik persoonlijk niet van, klinkt slaafs; zowel het ‘gehoorzaam’ als het ‘aanvaarden’. Fijn hoor, en dat is nog maar één zin. Of de voormalige visser Petrus is het in zijn bol geslagen of ik begrijp gewoon niet wat zijn context is en ik laat het vooralsnog even bij dat laatste.

Doorlezend in de andere fragmenten van vanochtend blijft pas de laatste zin bij mij haken. ‘Wie onder u de eerste wil zijn,’ zegt Jezus zelf, ‘moet de dienaar van allen zijn, want ook de mensenzoon is niet gekomen om gediend te worden.’ Dat is een frisse gedachte. Het was blijkbaar niet de bedoeling dat we Jezus gingen dienen. Hij kwam niet om lekkere hapjes voorgeschoteld te krijgen, zoals de goden uit de omringende culturen die graag welvoorziene tafels voor zich zagen waarbij de mensen het beste van hun dingen gaven aan de goden en dan zelf de rest mochten houden. Moesten ze wel doen, anders  vernietigden de goden ook de rest. Ja, voor wat hoort wat, toch? Niet leuk als je het gelooft, maar als je het gelooft is er niet veel tegen te doen. De God van Israël vroeg hetzelfde. Gediend worden. Toch? Het beste van de oogst, de eerstelingen, offeren, de hele rataplan. En zo niet, dan zwaait er wat. Dan was je hooghartig, dacht je soms dat jij zelf God was, dat je zelf leven voort kon brengen uit de akker. Nee toch? Nou dan? Offer het eerste het beste en erken dat je alles ook maar ontvangen hebt. Dan zal het u goed gaan. De goden bestaan om gediend te worden, zo werkt het.

En dan heeft JC, de representant van het goede, de belichaming van het goddelijke, waar de chef van hemel en aarde zijn ware gezicht toont – dat is in elk geval wat christenen zijn gaan geloven – die zegt dan: ik kom niet om gediend te worden. Doe mij niet je offers, je aandacht, je dank, niet op je knieën. Hij verbiedt het ook niet, hé? En het is ook niet erg als het gebeurt. Want je kunt beter jezelf toevertrouwen aan JC van Nazareth dan aan de religieuze leiders van die dagen, beter aan hem dan aan de verzetsstrijders die Israel wel even zullen verlossen van de Romeinen in die tijd, of aan de politieke chef van die tijd die in dienst van de vreemde overheersers met harde hand het land regeert. Als je dan moet kiezen wie je dient, doe dan die rabbi want die doet goede dingen én is er niet op uit om gediend te worden. Dat helpt. Maakt het makkelijker en aangenamer om iemand te volgen en met iemand op te trekken en diens wijsheid te honoreren. Als diegene er niet op úit is om gediend te worden.

Wat komt hij wel doen? ‘niet gekomen om gediend te worden, maar om te dienen en zijn leven te geven als een losprijs voor velen.’ Dat laatste is dan weer een beetje vroeg-Joods abacadabra, maar ‘om te dienen’ is wel helder. De representant van het goddelijke op aarde komt niet mensen brengen tot dienst aan God, maar komt duidelijk maken dat God mensen dient. Waarbij vervolgens het idee is dat mensen daar zo bevrijd van worden, losgeweekt, losgekocht, dat ze van de weeromstuit weer anderen gaan dienen. En dat zegt Petrus in die eerste vage tekst dan wel helder: als je ziel een beetje op orde is, geef dan je leven vorm door elkaar te ‘beminnen (mooi woord) met oprechte broederliefde.’

De godheid kwam niet orde op zaken stellen door een goede hiërarchie te installeren. Hij kwam familie bouwen. Nieuwe familie. Functionerende familie. Waarin niet de een de rol heeft om de lakens uit te delen en de ander om te gehoorzamen. Maar waar ieder zijn rol pakt om de ander te dienen. Of er nu lakens uitgedeeld moeten worden of niet.

Hier vind je drie tekstgedeeltes die Rikko vanochtend las.

Deze rubriek heeft een eigen boek: Lazarus staat op. Daarin zijn de 25 mooiste ochtendgedachtes van de afgelopen tijd gebundeld en geïllustreerd door Joanne Zwart.

Lazarus staat op | Rikko Voorberg | Vuurbaak | ISBN 9789460050404 | € 17,95

BewarenBewaren