Soms is het goed om je mening te herzien, zo leert dit verhaal...

Er is een verhaal in de Bijbel over een man die Petrus heet, die in trance raakt. (Handelingen 10) 

Zoals jij.

Maar het gaat hier niet om een of andere huis-tuin-en-keukentrance, Petrus ziet in deze trance de hemel geopend en een kleed dat wordt neergelaten op de aarde en op dit kleed bevinden zich allerlei soorten dieren – de schrijver vindt het belangrijk dat we weten dat het lopende dieren zijn (viervoetige dieren, in een oudere vertaling) – en ook reptielen en vogels. Petrus hoort een stem die tegen hem zegt:

Ga je gang, Petrus, slacht en eet.

Petrus protesteert:

Maar ik haal mijn boodschappen altijd bij Ekoplaza, ik eet elke ochtend een boerenkoolsmoothie, ik bestel zelfs die nieuwe tofu als we uit eten gaan bij die biologische Mexicaan.

Petrus protesteert en zegt:

Ik heb nog nooit iets gegeten wat verwerpelijk of onrein is.

waarop de stem antwoordt:

Wat God rein heeft verklaard, zul jij niet als verwerpelijk beschouwen.

Dit gebeurt tot drie keer toe, het kleed wordt opgenomen in waar het vandaan kwam en Petrus blijft achter en probeert wijs te worden uit wat net is gebeurd.

(Het woord dat hier voor trance wordt gebruikt in het oorspronkelijke Grieks is trouwens het woord ekstasis. Daar komt ons Nederlandse woord extase van.)

God heeft mij duidelijk gemaakt?

Nog wat meer over Petrus: hij groeide op in een vissersdorp, genaamd Kafarnaüm. Zijn volk volgde zeer toegewijd de Thora, inclusief de delen over het vermijden van onreinheid. Ze kenden God als heilig en zuiver en ze richtten hun levens in rond het uitdrukken van deze reinheid. Deze reinheidswetten betroffen voedsel en ook mensen. Zoals je een dood dier niet mocht aanraken, zo mocht je ook niet iemand aanraken die als onrein werd beschouwd. Hun streven om rein te zijn, was zo groot dat ze zelfs niet eens het huis zouden binnengaan van iemand die ze als onrein beschouwden, dus iedereen die niet Joods was. Dat hield dus eigenlijk in alle anderen. 

En nu terug naar die extatische trip van Petrus.

Toen zijn trance voorbij was, werd er op de deur geklopt door een stel Romeinen – en als er iets onrein is… – ze vroegen hem om mee te gaan naar het huis van hun leider. Petrus stemt ermee in om mee te gaan, hij komt aan bij het huis, vertelt dat het tegen de wetten van zijn volk is dat hij naar binnengaat en dan zegt hij

Maar God heeft me duidelijk gemaakt dat ik geen enkel mens als verwerpelijk of onrein mag beschouwen.

God heeft me duidelijk gemaakt?
Heeft God dat?
Hoe dan?
Hoe heeft God deze nieuwe waarheid aan Petrus laten zien?

Door een ontwrichting.

Petrus had een schema, een paradigma, een manier van naar de wereld kijken, dat zijn oorsprong vindt in zijn begrip van wie God is en wat het betekent om God te volgen. En de kern van dit begrip is een overtuiging dat sommige mensen rein zijn en andere mensen onrein. Je kunt dus bij sommige mensen wel en bij andere mensen niet op bezoek.

Maar dit past niet binnen mijn schema

Maar dan heeft hij een ervaring die niet past binnen zijn schema. En wat is zijn eerste reactie op die ervaring?

Nee, Heer, in geen geval, want ik heb nog nooit iets gegeten dat verwerpelijk of onrein is…

Hij verzet zich tegen dit nieuwe begrip.
En wat is de basis voor zijn weerstand?

Zijn religieuze overtuigingen!

In de trance vertelt God hem om alles te eten en hij ruziet met God over de reden waarom hij niet alles kan eten en zijn pleidooi is gebaseerd op zijn toewijding aan God. Hij verzet zich tegen God in de naam van… God.

Het is dus mogelijk om je te verzetten tegen precies die groei en verandering en toenemende bewustwording die God voor jou wenst, met een beroep op je religieuze overtuigingen.

En nu nog iets over de aard van groei. Nieuwe stadia van groei, volwassenwording en bewustwording brengen grotere

vrijheid,
integratie,
en
complexiteit met zich mee.

Vroeger kon hij niet alles eten, nu staat het hem vrij om alles te eten.
Vroeger had hij een systeem om precies te bepalen wie rein was en wie niet, maar nu is iedereen inbegrepen.
Vroeger waren de dingen redelijk eenvoudig: de hele mensheid kon verdeeld worden in rein en onrein. Maar nu zijn de mensen van wie hij vroeger dacht dat ze onrein waren dat niet.

Vrijheid,
integratie,
complexiteit.

Stel je open voor de pijn

Nu iets over ontwrichting. Het zijn ontwrichtingen die vaak de katalysator vormen voor onze groei. Je reist, je proeft, je ontmoet nieuwe mensen van andere stammen, je leest nieuwe dingen, je hoort nieuwe perspectieven, je ziet informatie of een onderzoek dat je nog niet eerder had gezien – en je ontdekt dat de manieren waarop je voorheen categoriseerde, overal etiketjes opplakte en geloofde niet voldoen.

Je hebt op dat moment een keus: of je negeert of ontkent of minimaliseert je ervaring, of je stelt jezelf open voor de reële pijn die je voelt wanneer je die manier van denken achter je laat.

Vaak kan dit ongelooflijk spannend en bevrijdend zijn, maar er kan ook een traumatische dimensie aan zitten, als het tapijt onder je voeten wordt weggerukt. Alsof de stabiele ondergrond waarop je al zo lang loopt nu begint te beven.

En toch kun je niet terug.

Als je eenmaal hebt geproefd, kun je niet meer doen alsof dat niet zo is.

Stel je eens voor hoe Petrus voor het eerst over de drempel van dat Romeinse huis stapt. Alles in zijn opvoeding leerde hem dat hij zo zijn positie bij God in gevaar zou brengen, en toch heeft hij nu iets nieuws gezien.

En als je eenmaal ziet, kun je niet ont-zien.

Ontken de ontwrichtingen niet

Ik hoop dat dit je enorm bemoedigt, als je groeit en verandert en nieuwe dingen gaat zien. Misschien heb je geleerd om de wereld op een bepaalde manier te bekijken (en de Bijbel op een bepaalde manier te lezen!) die niet meer werkt voor jou, en toch heeft die oude manier van denken nog steeds een vreemde macht over je. Misschien zijn het de mensen die je dat hebben geleerd of die je hebben opgevoed om zo te denken of zijn het de leiders die je vertelden dat dit de enige manier was waarop je het kunt zien en dat, wanneer je dat ene inzicht zou verwerpen, je relatie met God eronder zou lijden.

Of misschien ben je gepokt en gemazeld in een kalme, koele, rationele wereld van bewijs en data, waarin het enige wat je kunt vertrouwen feiten zijn. Je verwijst naar jezelf als het logische, rationele type dat niet gaat voor sprookjes. Maar nu wil het geval dat je dingen hebt ervaren die niet passen in een van jouw mooie, keurige, moderne categorieën. Je zou zelfs het woord goddelijk ervoor kunnen gebruiken, zolang bepaalde vrienden, of familieleden, of collega’s maar niet in de buurt zijn.

Waar je ook vandaan komt, ontken de ontwrichtingen niet. 

Raak niet in paniek als de kamer ronddraait, want je hebt iets gezien wat echt is en leven geeft en prachtig en goed en hoopvol is en het past niet in een van jouw doosjes.

Dat is prima. Je bent niet de eerste. Zo werkt het. Dat is hoe je groeit. Vaak is dat de manier waarop God je aandacht krijgt.

Vecht er niet tegen.

Geniet van de extase.

Dit stuk werd eerder gepubliceerd op 23 november 2016.