'Wantrouw herders die het paradijs beloven' | The Other Lamb #film

Een groep kaarsrechte naaldbomen. Tussen de stammen zijn witte draden gespannen. Ze markeren een ruimte, midden in het bos. Een natuurlijke kathedraal. ‘Hebben wij ons werkelijk ontdaan van de kennis die weghoudt van de genade van Eden?’, vraagt de prediker die in het midden staat. In donkerblauw is hij gekleed. Lang haar, een baard. De messias. Zijn publiek bestaat enkel uit vrouwen. Ze zijn gekleed in smetteloos wit. De woorden die hij spreekt drinken ze in. Instemmend beantwoorden ze zijn vraag: Ja Herder! Hij nodigt hen uit tot gebed. Een extatisch gemurmel breekt uit. Hij doopt zijn vingers in het bloed van een lam, veegt de rode strepen op hun wangen. Zijn genade zoeken ze. Vol overgave. Steeds meer, totdat het gemurmel overgaat in een zichzelf verliezend gegil. 

Zoektocht door duisternis en angst

De Nederlandse acteur Michiel Huisman is deze herder die zijn ooien en lammeren leidt. In lange jurken zijn ze gekleed. Paars als ze zijn vrouw zijn, diepblauw als ze zijn dochter zijn. Ver weg van de maatschappij heeft hij hen geleid. Naar een plek diep in het bos, waar ze iets van het paradijs mogen proeven. Schapen zijn ze, maar ook echte schapen horen bij de kudde. Het bloed daarvan gebruiken ze voor hun rituelen, van het vlees eten ze, op de wol slapen ze. Mens of dier, willoos zijn ze allemaal. 

Een van hen is Selah, hoofdpersoon van The Other Lamb. Dit is haar leven, een ander heeft ze nooit gekend. Haar moeder was al vrouw van De Herder en nu deze niet meer leeft moet ze zelf zoeken naar haar plek in de kudde. Een verwarrende zoektocht. Hoe grenzeloos de bewondering voor haar leider ook is, er beginnen haarscheurtjes te ontstaan in het beeld dat ze van hem heeft. Waarom wil hij niks vertellen over haar moeder? Waarom straft hij vrouwen die ongesteld zijn? Wat moet ze denken van de genade die hij zijn vrouwen verleent door hun lichaam te bezitten? Het is seksualiteit omgeven door duisternis en angst.

Een leven dat niet klopt

Als kijker krijg je een blik gegund in Selah’s innerlijk. Flarden van gevoelens. Verwarring. Het lijkt haast onmogelijk voor haar haar situatie echt te doordenken. Ze ervaart slechts steeds sterker dat haar leven niet klopt. Alsof ze wakker schrikt uit een koortsige droom, maar het gevoel uit haar slaap niet meer van zich af kan schudden. 

Sterk wordt dat verbeeld als de groep op zoek gaat naar een nieuwe plek om te wonen. Door het veld dwalen ze en daar rijdt een auto voorbij. Ook in die auto zit Selah, maar nu als gewoon tienermeisje in gewone kleren. Ze zien elkaar. Selah ziet zichzelf, zoals ze ook had kunnen zijn. Hoe kun je volgen in het oude spoor als alle vragen je een nieuwe richting in dwingen? En toch blijft ze. Het leven heeft haar gevormd. Ze kan haast niet loskomen uit de zuigende modder van de commune die haar bestaan gedefinieerd heeft. Ze is een dochter. Het bloeden zal haar een onreine vrouw maken. De straf in afzondering zal haar reinigen. De Herder zal haar genade verlenen. Ze zal zijn vrouw zijn.

Losbreken uit verstikkende patronen

Al mijmerend over The Other Lamb kwam het verhaal opeens dichtbij. Ik herkende me in een patroon dat zichtbaar wordt in de commune waar Selah is opgegroeid. Soms kan je leven zo verweven zijn geraakt met iets, dat je alleen nog maar in bewondering ervoor kunt buigen. Het toont zich steeds van zijn meest aantrekkelijke kant. Je weet niet beter of je hebt dit nodig om te overleven. Het bevestigt jouw identiteit. 

Hoe vaak heb ik niet in de armen gelegen van herders die me zachtjes susten.

Selah hoort dat ook van één van haar zusters. Zij ervoer genezing. De Herder zei dat ze volmaakt was, geaccepteerd en hield haar in zijn armen. Hoe vaak heb ik niet in de armen gelegen van herders die me zachtjes susten. Patronen die me tijdelijk rust gaven. De zoete smaak van een koekje of snoepje. Nog één, nog één! Surrogaatseks op een beeldscherm waarvan de troostende gloed werd weerspiegeld in mijn zoekende ogen. De somberheid die me overspoelde en waar ik maar al te gretig in geloofde. Eet maar, je gaat je beter voelen als je het doet. Verlustig je maar, want hier krijg je waar je zo naar verlangt. Glijd maar weg, want alleen op dit bed van zwarte gedachten kun je rusten. Dit is wie jij bent! 

Totdat je vrije ik in een auto langs komt rijden en je laat zien dat het ook anders kan. Totdat jouw herder zijn ware gezicht toont. De glimlach verdwijnt en zijn armen je niet zachtjes wiegen, maar vastklemmen in een steeds dwingender houdgreep, telkens weer opnieuw. Totdat je beseft dat wat jou bevestigt een leugen blijkt, een neerwaartse spiraal die je meesleurt naar oorden waar het zo donker is. 
Dan moet je sterk zijn. Leren wat het is je rug recht te houden als deze herder jou zijn genade aanbiedt. Dwars door de pijn heen van het losscheuren van alles wat jouw identiteit ooit heeft bepaald. Een mes dwars door het hart van degene die jou gekoesterd heeft om jou mee te slepen in wat je kapot maakt. Sommige herders zijn wolven in schaapskleren. Wees maar blij als je het ziet voordat het te laat is. Dan kun je rennen voordat hij zijn tanden in je keel zet.

Blijf weg van valse herders

Waarom blijven vrouwen zich geven aan een man die hen verwoest? Waarom verliezen mensen zich in verslavingen die meer kapot maken dan hen lief is? Waarom geef ik me over aan verlangens die hun schaduwen over mijn leven werpen? Omdat ze op het eerste gezicht zorgzame herders lijken. Herders die feilloos weten waar schapen naar hunkeren, maar die de dorst van zuivere verlangens lessen met vervuild water. 

The Other Lamb laat zien dat we de herders moeten wantrouwen die ons het paradijs beloven, en wel meteen, hier en nu. Soms moet je door een droge woestijn heen voordat een oase wacht. En waarschijnlijk vind je altijd nog wel wat zand in je schoenen. Maar dan is er geen valse herder meer die plotseling zijn ware gezicht toont en je meesleurt in zijn onvermijdelijke val.

The Other Lamb | Regie: Malgorzata Szumowska| Met: Raffey Cassidy, Michiel Huisman, Denise Gough, e.a. | nu online te zien op online streamingdienst Picl

De weergave van deze video vereist jouw toestemming voor social media cookies.

Toestemmingen aanpassen