Ga naar submenu Ga naar zoekveld

Veilig? Dat weet ik nog zo net niet

Deel:

Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.

Veilig zijn? Dat weet ik nog zo net niet – PopUpGedachte woensdag 29 augustus

Zo’n twee weken geleden had ik een gesprekje op de laatste dag van een kleinschalig en goed opgezet festival ergens in dit land. Ik heb de avond ervoor een lezing gehouden en onder andere iets laten zien van de verbinding die we met de PopUpKerk leggen met de islam. Niet om eventuele verschillen uit te wissen; binnen de PopUpKerk zijn die verschillen net zo groot als tussen een willekeurige PopUpper en iemand die zich moslim weet. We zoeken die verbinding omdat we het als onze taak zien om ons waar het kan te verbinden met de zondebok. En voor velen heeft de islam de functie van zondebok – een zondebok is zo’n beest waar je het eigen ongemak op kunt laden en het dan weg kunt sturen de woestijn in, mijn hemel wat zouden veel mensen daar blij van worden als dat echt kon – Jezus van Nazareth koos de rol van zondebok en zij: volg mij na. Dus verbinden met de zondebok.

In elk geval had ik hier het een en ander van laten zien, een gezamenlijk gebed, ik heb er in deze popupgedachtes wel eens over verteld en iemand kwam naar me toen en zei eerlijk dat hij er nogal door van de kook was en slecht had geslapen. Dat gun je niemand, dus ik vroeg naar het wat en hoe. En hij zei: ik zie al je inhoudelijke afwegingen en die waardeer ik, maar samen bidden, samen knielen (in mijn geval: de rituelen van de islam gebruiken om zelf mijn God te zoeken of mijn geloof te beleven) dat ging bij hem een grens over. Dat snapte ik niet helemaal, want het vloeide direct voort uit mijn overtuigingen, maar goed, dat kan. Ieder heeft zo zijn eigen opvattingen. Maar hij was vasthoudend en verweet me min of meer zijn grens over te zijn gegaan. Wat me verbaasde, want het was zíjn grens.

Wat ik misschien niet genoeg heb gewaardeerd in dat gesprek, was zijn kwetsbaarheid; hij zei dat hij zich veilig had gevoeld – of in elk geval opnieuw een gelijkgestemde dacht te hebben gevonden na diepe teleurstellingen in de kerk – en dat hij hierop min of meer toch afknapte. En dat voelde onveilig. En ik zei tegen hem dat ik hem toch nooit had beloofd dat het veilig zou zijn bij mij of mijn opvattingen. Hij zei met een halve verwijtende lach: Grapjas! Maar ik meende het wel en nog steeds. Ik ben zelf al niet veilig in mijn eigen opvattingen. Die moeten ook voortdurend weer onder kritiek of brengen me in situaties waar het niet altijd zeker is wat het goede is om te doen – veiligheid wordt beloofd in die oude teksten, veiligheid is waar we enorm behoefte aan hebben als mensen uberhaupt, maar welke veiligheid dan? Wat voor veiligheid?

Vanochtend zegt in de eerste lezing van de dag – de eerste tekst die vandaag in allerlei kerkjes zal worden gelezen: in gedragen woorden met wierook en al of afgeraffeld door een priester die er geen zin in heeft – in deze lezing zegt de godheid tegen zijn profeet: “Omgord uw lenden, sta op en zeg hun alles wat Ik u opdraag. Laat u door hen geen angst aanjagen; anders jaag Ik u angst aan voor hen. Ik maak je nu tot een vestingstad en een ijzeren zuil, tot een bronzen muur om stand te houden tegen het hele land: de koningen en leiders van Juda, de priesters en het volk. Ze zullen je bestrijden, maar niet verslaan, want Ik zal je terzijde staan en je redden – spreekt de Heer.’

Nou, die is veilig. Niemand kan hem aan. Klaar. En de Psalmdichter vanochtend schrijft ook zoiets: U, Vanaf de moederschoot steun ik op U, U waart mijn beschermer sinds mijn geboorte. Ik zal uw rechtvaardigheid prijzen, uw bijstand de hele dag. Van jongsaf heb ik het ondervonden, en nu nog prijs ik uw daden.

Veilig. Zou je zeggen. Kan je niks gebeuren want God is bij je. Zou je zeggen. Maar niets is minder waar. De blije lezer mag weer terug in zijn kerkbankje kruipen en op zoek gaan naar het gat van de deur want al die beloftes van veiligheid lopen uit op een vrij dramatische executie. Johannes de Doper heeft morele kritiek op koning Herodes, aangesteld door de Romeinen om het onderworpen Israël te regeren. Hij vind dat Herodes niet de vrouw van zijn broer af had mogen nemen en tot zijn vrouw verklaren. En dat zei hij. Deugkritiek van een dominee, zou je zeggen. Niet handig in een dictatuur en Johannes gaat de bak in. En dan volgt de beroemde scene waarin de dochter van de nieuwe vrouw van Herodes danst voor de koning en de koning haar beloofd te zullen geven wat ze ook maar wenst. Die gaat naar haar moeder en moeder voelt haar positie aan het hof van Herodes bedreigd door die deugprediker van een De Doper en draagt haar op om als geschenk het hoofd van Johannes de Doper te vragen, op een schotel liefst. En zo gebeurt het, beloftes moet je natuurlijk niet breken, levens van deugpredikers daarentegen wel. En daar eindigt de lezingenreeks vandaag. Succes, priester met je lezing. Twee keer roepen dat je veilig bent bij die God en dan als PS: kan je wel je kop kosten hoor, niemand die dát tegenhoudt mocht je dat denken.

Wat veilig is, dat is je ziel. Wat gered wordt dat is de waarheid. Niemand kon Johannes zijn diepe overtuiging afnemen. Hij had zijn angst verloren, in elk geval in zo’n mate dat hij kon zeggen wat hij meende te moeten zeggen ook in gevaarlijke situaties als de bezettingstijd van toen. Dát is de veiligheid, daartoe is die God een schild: dat je kunt doen wat gedaan moet worden en zeggen wat gezegd moet worden ondanks de kosten. Zo ging Martin Luther King zijn weg en zó vond hij de dood. Zo vonden vele anderen een mentale vrijheid en geestelijke geborgenheid, waardoor ze de onveiligheid van het echte leven, de kritiek, de weerzin en weerstand een plek konden geven. Veilig? In zekere zin dan. Zo veilig dat de daadwerkelijke onveiligheid van het leven niet meer zo afschrikwekkend is. Zoiets.

Hier vind je drie tekstgedeeltes die Rikko vanochtend las.


afbeelding
afbeelding.

Deze rubriek heeft een eigen boek: Lazarus staat op. Daarin zijn de 25 mooiste ochtendgedachtes van de afgelopen tijd gebundeld en geïllustreerd door Joanne Zwart. Lazarus staat op | Rikko Voorberg | Vuurbaak | ISBN 9789460050404 | € 17,95

Geschreven door

Rikko Voorberg

--:--