Waarom een bijbelschrijver het nodig vindt om te hinten op het libido van Mozes...

Kortgeleden lazen we de Bijbel vanaf een hogere vlieghoogte, op zoek naar patronen, wendingen en verhalen die je gemakkelijker ontdekt wanneer je het leest in grotere gedeelten, hele bijbelboeken in één keer leest.

Nu schakelen we terug en lezen het op een veel lagere vlieghoogte, waarbij we scherpstellen op één woord, een woord uit het boek Deuteronomium, in hoofdstuk 34. Daar vertelt de schrijver ons:

Honderdtwintig jaar oud was Mozes toen hij stierf. Tot het laatst toe waren zijn krachten niet afgenomen en zijn ogen niet verzwakt.

Een redelijk simpel vers, mee eens? Mozes was oud… En toen stierf hij. Wat kun je er verder over zeggen?

Eigenlijk nogal wat. Lees het nog maar eens. Valt je al iets ongebruikelijks op?

Wat denk je van die uitdrukking ‘waren zijn krachten niet afgenomen?’ Of in een andere vertaling: zijn levenskracht was niet verminderd.

Mozes wat net gestorven. Dat is het toppunt van krachten die afnemen, toch? Waarom wil de schrijver dan dat wij weten dat Mozes stierf maar dat zijn krachten niet waren afgenomen?

Het woord kracht dat hier gebruikt wordt in het Hebreeuws is het woord leho en het komt maar één keer voor in de Bijbel. Letterlijk betekent het vochtigheid of frisheid.

Eén vertaling luidt:
noch was zijn natuurlijke kracht afgenomen
en in een andere lees je:
hij had nog steeds zijn kracht
en een joods commentaar op de Thora merkt op dat Ibn Ezra dit vers uitlegde als hij was niet gerimpeld.

(Wees eerlijk, jij moet nu ook glimlachen…)

Vochtigheid?
Natuurlijke kracht is niet afgenomen?
Hij was nog niet gerimpeld?

Wat wil de schrijver ons hier duidelijk maken over Mozes?

Het is waar, beste lezers, Mozes was de grote leider van de Hebreeërs, de bevrijder die hen leidde uit de slavernij, de man die Farao had getrotseerd en dat had overleefd, degene die de Israëlieten zo dapper door eindeloze strijd en beproevingen heen leidde in de woestijn. Deze Mozes had de Sinaï beklommen om God te ontmoeten, die verheven verschijning uit de Hebreeuwse geschriften – hij mag dan gestorven zijn…

maar hij kreeg hem nog steeds omhoog, zelfs aan het einde van zijn leven.
Hij had geen viagra nodig.
Het is maar dat je het weet.

Leho, laat dat even duidelijk zijn, is een eufemisme voor seksuele potentie.

Waarom moeten we dit weten?

Dat moeten we weten, volgens de verteller, over Mozes op het ogenblik van zijn dood. Nu komt er wel iets omhoog. (Haha, sorry)
Allereerst, wie het beu is om de Bijbel te lezen, heeft duidelijk alle interessante scènes gemist die zich net onder de oppervlakte afspelen. Anders gezegd: de Bijbel is enorm fascinerend, met al z’n nuances, spitsvondigheden en eufemismen. Er lijkt geen einde aan te komen, en dit vers is daar een mooi voorbeeld van. Waarom vindt de schrijver het nodig om ons iets te laten weten over de libido van Mozes?

Nou, de Bijbel -en dan vooral de eerste delen- gaat over een stam, toch? Een stam die de wereld zoveel revolutionaire ideeën heeft gebracht dat we hun bijdrage weleens vergeten, omdat die ideeën zo rudimentair zijn voor ons begrip van de werkelijkheid. Deze groep had het gevoel dat zij geroepen waren om een nieuw soort stam te zijn in deze wereld, een stam die de wereld Gods verlossende liefde zou laten zien.

En hoe bouw je een volksstam? Dat kan op verschillende manieren, maar vooral door het krijgen van kinderen. En hoe maak je baby’s? … Precies! En daarom waren al die saaie geslachtsregisters die je in de Bijbel vindt niet zo saai voor de mensen die ze schreven en voor de eerste lezers. Het was een grote stimulans voor de mensen die hun aandeel leverden aan de voortgang van het erfgoed. Mozes was trouw aan zijn volk, wil de schrijver ons laten weten, en leverde zijn aandeel aan de voortgang van het erfgoed. Hij was er klaar voor.

Ten tweede, mij is opgevallen dat een groot deel van de mensen die het meest praten over hoe belangrijk en essentieel de Bijbel is, de interessantste stukken lijken over te slaan, te verdoezelen en te censureren. Dit is een gevaarlijk, expliciet, smerig, eerlijk, vreemd, tegenstrijdig, en inspirerend boek, dat echte mensen in echte plaatsen in echte tijden weergeeft, en dat iets probeert te begrijpen van lijden en verlossing en roeping en liefde en duizend andere zaken waarover wij vandaag de dag nog steeds praten.

Hoe kun je de Bijbel nou saai vinden?

De Bijbel is onconventioneel.

Jezus maakt modder met zijn spuug en smeert dat bij een kerel op z’n ogen en een grote menigte in de plaats waar Hij zijn jeugd heeft doorgebracht, wil Hem doden en Mozes krijgt nog steeds een erectie en David danst naakt in het openbaar en de discipelen komen mensen tegen die bezeten zijn door demonen en in de stad Efeze willen tienduizenden Paulus ombrengen, de profeet Jeremia zegt in feite tegen God je hebt me verleid en toen heb je me verlaten terwijl de over-over-over-overgrootmoeder van Jezus zich verkleedde als een hoer om ervoor te zorgen dat haar schoonvader met haar zou vrijen.

De gedachte dat dit boek op de een of andere manier geassocieerd zou worden met benauwende moraliteit of met veroordelende, kleingeestige religieuze instellingen of met onderdrukkende systemen van dwang, is verbijsterend.

Ontdek en verken

Ik vertel je over Mozes en zijn ‘vochtigheid’, omdat ik wil dat je dit boek op een nieuwe manier bekijkt, met een gevoel van avontuur, verrassing en met een glimlach op je gezicht omdat het zo onverwacht en interessant is. Maar buiten dat wil ik dat je menselijkheid van deze verhalen ziet, de rare, onverwachte wendingen en kenteringen, zoals deze hier, in de in memoriam van Mozes. Geniet van deze verzameling boeken om de meeslepende verhalen die het vertelt, verhalen vol mensen zoals jij en ik.

Ten derde, ik vind het schokkende hoeveel mensen een haat-liefde-maar-vooral-verwarde-verhouding hebben met de Bijbel. Wat mij is opgevallen als ik daarover vragen ging stellen, is dat deze haat-liefdeverhouding geworteld is in een overtuiging dat de Bijbel Gods manier is om jou te laten zien wat je verkeerd doet.

Ik zie dat anders. (Wat je, schat ik zo in, inmiddels al weet.)

Volgens mij gaat het over ontdekken en verkennen, en de ruimte voor het stellen van vragen, om te twijfelen en te worstelen en te lachen en allerlei mogelijkheden te overwegen. Deze boeken tonen je echte mensen, die echt woest zijn op God en die woorden proberen te vinden voor hun euforische ervaring van blijdschap en liefde en hun worsteling met het kwaad in de wereld en het lijden dat onze harten zo gemakkelijk verplettert, en de vrijheid die we hebben om elkaar echt groot en verwoestend kwaad aan te doen.

Het gaat over de mogelijkheid dat er echt iets van transformatie, herschepping, heeft plaatsgevonden in de geschiedenis van de mensheid door middel van een Joodse man, met de naam Jezus, dat alles heeft veranderd en dat wij omringd worden door tekenen van deze nieuwe schepping, een spoor, een glimp, een glinstering en een voorsmaak van een compleet nieuwe wereld die uitbarst, midden in deze.

En dat allemaal naar aanleiding van één woord.
Ik hoop dat je kracht niet is afgenomen.
Hahaha.

Dit blog is eerder geplaatst op 21 september 2016.