Leren van planten | Op zoek naar je roots

Je hoort om je heen veel metaforen die een soort heimwee weerspiegelen naar de verbondenheid met moeder aarde. Op zich heel logisch. Ooit leefden we gewoon buiten, verzamelden ons eten om ons heen en sliepen in een grot of onder een dak van bladeren. 

Later gingen we binnen wonen, tussen 4 muren en onder een dak, en namen wat dieren mee naar binnen voor warmte, voedsel en mest voor onze akkertjes. Nog later schopten we de dieren weer naar buiten en gingen apart wonen. Nog later gingen boeren voedsel verbouwen en kochten wij dat voedsel in de winkel, al dan niet herkenbaar als plant of dier. 

Nu groeit zelfs ons voedsel voor een belangrijk deel niet in de bodem, maar op steenwol, waar we mineralen en water doorheen pompen zodat de planten vol komen te hangen met spotgoedkope ploftomaten en plofkomkommers. Uiteindelijk gingen we ook ons contact met andere mensen grotendeels via apparaten organiseren. Dus dat we heimwee hebben naar verbondenheid, dat is niet zo gek. 

Losgeslagen

We zoeken de verbondenheid weer op door vierkante meter-moestuinen, meditatie, yoga, community-building en wie weet de kerk, maar nog steeds lukt het ons niet om echt te voelen dat we zelf onderdeel zijn van het grote geheel. Bovendien is door de afwezigheid van dit besef veel kapotgegaan en is onze ‘losgeslagenheid’ zich als een olievlek gaan uitbreiden over de plantenwereld. 

Door ingrijpen van de mens raakten ook planten en dieren los van elkaar, met grote veranderingen in de natuur tot gevolg. Veranderingen die wij - weer een voorbeeld van hoe los we staan van het geheel - pas echt zijn gaan opmerken nu die consequenties hebben voor onszelf, de mens. 

Het geheim van de plant

Al deze gedachten motiveerden mij om een boek aan te schaffen. Vanuit de plant gezien van Arjen Mulder. Hij is bioloog en als wetenschapper is hij ervan overtuigd dat de natuur vol zit met poëzie, muziek, filosofie en spiritualiteit. Daarnaast is hij optimistisch over de toekomst van de aarde en gelooft hij dat planten een geheim bezitten dat de wereld al meerdere keren heeft gered. Geruststellend, dacht ik. 

Ook de Bijbel verwijst naar planten. Ze vertellen ons blijkbaar iets over wie God is. De wetenschap laat de wereld van de plant op hele nieuwe manieren zien, die de passages uit de Bijbel heel veel nieuwe laagjes geven. Dus met het boek van meneer Mulder in de ene en de Bijbel in de andere hand, ga ik mij - geheel in navolging van de oproep in de Bijbel om goed naar planten te kijken - de komende maanden laten onderwijzen door: de plant.

Jij bent ook een plant

Dat begint al goed, want - schrik niet - ooit waren we zelf een plantje. Technisch gezien beginnen we als zaadje, dat wortel schiet in de baarmoederwand en ontkiemt als een kiemplantje. We lijken in het begin ook echt op een plantje. Net als een plant krijgen we onze voeding via een wortel uit een bodem. Ons lichaam bouwt stukje bij beetje op uit eiwitten, totaal afhankelijk van de omstandigheden van die plek. We dobberen rond, in kalme afwachting van wat komen gaat. 

Ons leven is vrij statisch, net als dat van de plant. Er gebeurt van alles, spectaculair veel, maar alles op één plek en in totale verbondenheid met de omgeving. We nemen wel waar, maar kunnen alleen reageren binnen ons eigen lijf en binnen de beperking van die plek. 

We vergeten al snel ons prille planten-begin.

Dan ontstaat er plotseling heel veel dynamiek en maken we ons tijdens een dramatische geboorte los van onze wortels. Alles gaat bewegen: we ademen, maken geluid, eten met onze mond. We gaan lopen en maken ons los van onze vader en moeder. We zijn vrij, autonoom en kunnen letterlijk alle kanten op. 

We vergeten al snel ons prille planten-begin en zien planten als vanzelfsprekende entourage van een wereld waarin we ons superieur wanen en razendsnel voortbewegen. Onze hersenen zijn zelfs zo geprogrammeerd dat we de kleur groen, dominant bij planten, registreren als ‘niks aan de hand’, ‘neutraal’ of zelfs ‘niks’. 

Als een plant het kan…

Toch is er onder de oppervlakte dat heimwee naar verbondenheid, geborgenheid en vanzelfsprekendheid. Gewoon wortel te schieten en naar de zon te groeien en te zijn. Onze wortels diep en wijds, stevig in de rijke grond, die ons voedt met water en mineralen. Onze bladeren hoogreikend naar de zon, die ons voedt met haar licht. Om, zoals een plant dat doet, hemel en aarde in onszelf met elkaar te verbinden. Zonder gedoe, religie, rituelen of systemen. Gewoon. Letterlijk. Dat kan dus. Als een plant het kan, kunnen wij het toch ook? Er zijn een paar voorwaarden: we moeten zorgen dat we diepgeworteld zijn en dat we ons gezicht naar de zon wenden. Zo simpel is het. 

Lees hier deel 2: Wortelen